İrlandalı yazar (Dublin, 1882 – Zürih, 1941). Seçkin ama yoksul bir Katolik ailesinin çocuğu olan james joyce, cizvitlerin yönettiği Belvedere College’a 1893’te girdi ve büyük yeteneğiyle, çarpıcı konuşmasıyla, garip giyinişiyle hemen dikkati çekti. 1904’te Nora Barnacle’la tanışan joyce birkaç ay sonra onunla birlikte İngilizce öğretmenliği yapacağı Trieste’ye gitti. James joyce Paris’te, Odeon caddesinde, kitapçı Adrienne […]
İngiliz fizikçisi (Salford, 1818-Sale, Cheshire, 1889), Sanayici bir ailenin çocuğu olan james Prescott joule çok genç yaşta, aileye ait bira fabrikasının sorumluluğunu üstlendi; ama, içindeki bilimsel araştırma tutkusunun giderek ağır basması nedeniyle yirmi yaşında, bira fabrikasının yönetimini bırakıp İngiliz fizikçisi Dalton’un öğrencisi oldu, gazların özellikleri üstüne yaptığı laboratuvar çalışmalarında ona yardım etti. Daha sonra magnetizma […]
A.B.D’li devlet adamı (johnson City, Texas, 1908-Austin, Texas, 1973). Fen fakültesini bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yapan Lyndon Baines johnson, temsilci Richard Kleberg’in sekreteri oldu, 1935’te de Franklin Roosevelt tarafından Texas’taki Ulusal Gençlik Örgütü’nün başına getirildi. 1937’de Temsilciler Meclisi’ne, 1948’de Senato’ya seçildi, 1955’te demokrat çoğunluğun önderi oldu. Kennedy tarafından, hem bir Güneyli olduğu için, hem […]
İngiltere kralı (Oxford, 1167-Newark Şatosu, Nottinghamshire, 1216). Henry II Plantagenet ve Alienor d’Aquitaine’in en küçük oğlu olan ve babası kendisine toprak bağışlamadığı için Lackland (Yurtsuz) lakabıyla anılan john, ağabeyi Aslan Yürekli Richard’ın babasına karşı giriştiği bütün savaşlara katıldı, daha sonra Fransa kralı Philippe Auguste ile birlikte ağabeyine karşı entrikalara girişmekte gecikmedi ve Mayıs 1199’da tahtı […]
Papa (Wadowice, Polonya, 1920). Asıl adı Karol Wojtyla olan johannes Paulus II (jean Paul II de denir) Krakow Üniversitesi’nde öğrenim gördükten sonra, bir çalışma karnesi elde etmek ve böylece Almanya’da toplama kampına gönderilmekten kurtulmak için dört yıl işçi olarak çalıştı. Aynı zamanda tanrıbilim konusundaki öğrenimini Krakow’da gizlice sürdürdü. 1946’da papaz olduktan sonra Roma’ya giderek tanrıbilim […]
Yaşlılık olayını toplumsal, morfolojik, fizyolojik açıdan inceleyen bilim dalı (klinik jerontoloji ya da jeriatri ise yaşlıların hastalıklarını inceleyen tıp dalıdır). Yaşlı insanların sayısının bazı ülkelerde, gençlerinkiyle eşit olmaya ya da onlarınkini geçmeye başladığı, yaş grupları dağılımının XX. yy. başından beri köklü değişim geçirdiği göz önüne alınacak olursa, jerontoloji ve jeriatrinin ne denli önemli araştırma alanları […]
Yerkabuğunda görülen büyük çaplı kırışıklık. Bir senklinal (tekne), tortullarla dolmuş geniş bir çöküntü alanıdır, teknenin kıvrılmasıysa bir dağ sırasının oluşmasına yol açmıştır. Bu çöküntü alanı varsayımsaldır. 1859’da A.B.D’li yerbilimci james Hail, Apalaş dağlarını oluşturan kıvrımlı arazilerin, dağ sırasını çevreleyen durgun havzaların tortul arazilerinden çok daha kalın ve çok daha silisli olduğunu gözledi. Alpler’de, Himalayalar’da, Urallar’da, […]
Yeryüzündeki engebeleri inceleyen bilim dalı. Betimleyici yanlarıyla coğrafyaya (fiziki coğrafya), çözümleyici yanlarıyla da jeolojiye (dış jeodinamik) bağlanır. Coğrafya haritaları aynı bölge içindeki engebe farklarının ve farklı biçimlerdeki bölgelerin bulunmasının (ovalar. tepeler, dağlar) önemini açıkça ortaya koyar. Bu farklı biçimler, Yer yüzeyini oluşturan kayaçları biçimlendiren aşındırma etkenlerinin sonucunda ortaya çıkmıştır. Kayaç ile aşındırma etkeninin karşılıklı etkisi […]
Yerküreye bağlı olan magnetik olayların tümü. Bir jeomagnetizmanın varlığını ortaya koyan başlıca belirti, bir eksen çevresinde serbestçe hareket eden mıknatıslı bir iğnenin tepkisidir. Pusuladan ve magnetik sapmadan söz eden en eski Çin metinleri XI. yy’dan kalmadır; bununla birlikte, mıknatıslı iğnenin bulunması, İ.Ö. I. yy’da gerçekleştirilmiştir. Magnetizmayla ilgili ilk bilimsel yapıt, 1600’de İngiliz fizikçisi William Gilbert’in […]
Yer’i inceleyen bilim dalı (yerbilim de denir). Amacı, günümüzdeki durumuyla Yer’i tanımak ve gezegenimizin tarihini ortaya koymaktır. Önceleri insanın çevresine duyduğu ilgiyle ve felsefi uğraşlarla başlayan jeoloji, enerji ve hammadde gereksinimi giderek dev boyutlara ulaşan sanayi toplumuyla birlikte gelişti, jeoloji uzmanı, Yer’in tarihi boyunca gözlenen coğrafi sınırların değişiklikleri, depremler, yaşam biçimlerinin doğmaları ve evrimler, iklimler, […]
Son Yorumlar