Kategori, değişik bilim dallarında (matematik, dilbilim, toplumsal ruhbilim, vb.), özellikle de felsefede kullanılan ve değişik tanımlar içeren terim. Felsefede Aristoteles “A B’dir” türünden yargıyı ele alarak, varlığın en genel sınıflarını ve herhangi bir A konusunu belirlemek için ileri sürülebilecek B yüklemlerinin en genel sınıflarım varlığın kategorileri diye adlandırır. Aristoteles on kategori ayırt eder: töz; nicelik; […]
Arabistan’da bir ülke Katar. Arap yarımadasının güneydoğusunda Basra körfezine doğru uzanan küçük bir yarımada (Katar yarımadası) üstünde kurulmuş olan Katar’ın kuzeyinde ve doğusunda Basra körfezi, batısında Suudi Arabistan, güneyinde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri yer alır. Ülkenin doğal görünümü tekdüzedir; her yanı kum ve taş çölleriyle kaplıdır. Ancak kıyı şeridinin bazı bölümleri dikenli fundalıklar […]
Kataliz, kimyasal bir tepkimede, bir maddenin bu tepkimenin hızım değiştirme etkisi (bu etkiye yol açan maddeye de katalizör denir). Bir hidrojen-oksijen karışımı normal sıcaklıkta patlamaz; kaba platin köpüğü katıldığında birdenbire gözalıcı bir patlama gerçekleşir. Bu durumda kimyasal tepkimenin oluşması için bir katalizör olarak platin köpüğü kullanılmıştır. Bir başka deyişle tepkime sonunda değişmemiş olarak kalabilen ve […]
Türk dil bilgini Kaşkarlı Mahmut (XI.yy’ın ikinci yarısı). Asıl adı Mahmud bin Hüseyin bin Muhammed olan Kaşgarlı Mahmud’un yaşamı konusunda bilinenler çok sınırlıdır. Kendi anlatımıyla, babası “Türklerin en akıcı konuşanlarından, en açık anlayanlarından ve soyca en ileride bulunanlarından” Barsganlı Hüseyin’dir. Çok iyi bir eğitim gördüğü, İslam bilgilerinin yanı sıra, XI.yy’ın Türklük dünyasını inceleyip öğrendiği, Divanü […]
Kast, bazı ülkelerde, özellikle de Hindistan’ da toplumsal aşama sırasını oluşturan sınıflardan her biri. XVI. yy’ın başlarında Hindistan’daki ilk sömürgeciler olan Portekizliler, Hint toplumunu oluşturan grupları casta sözcüğüyle belirttiler. Bu Portekizce sözcük, bir ırka ya da soya (insansal ya da hayvansal) özgü olan “an” ve “katışıksız” anlamına geliyordu. Daha sonraları kast terimi, birbirinden ayrı ama […]
Türk Mimarı Kasım Ağa(Avlonya Sancağı’nda Arnavut Belgrad’ı, İstanbul, 1659). Yaşlılığında Koca Mimar diye anılan Kasım Ağa, İstanbul’a devşirme olarak geldi. Çeşitli görevlerden sonra Hasbahçe’de görev yaptı. Kasım Ağa’ nın, mimarlığı, Davut Ağa’dan öğrendiği sanılmaktadır. Adını duyurduğu ilk işi,Dikilitaş’taki Valide Sultan Hamamı’nın onaranıdır (1597). 1623’te Haşan Ağa’nın ölümü üzerine başmimar olan Kasım Ağa, mimarlığından çok saray […]
İnsanlar ve hayvanlarda kasılıp gerilme yeteneğinde olan organ. Bütün omurgalılarda bedenin önemli bir kütlesini oluşturan kas sistemi iki farklı doku halinde görülür (düz kaslar ve çizgili kaslar). Birhücrelilerde ve omurgasızlarda da kas sistemi vardır ama omurgasızlardaki yalnızca kasılabilen bir sitoplazmayla donatılmış yalın hücreler biçimindedir. İnsan bedenindeki kaslar, kendilerini oluşturan dokunun düzenine göre çizgili ve düz […]
Kanat, Kuşlar, böcekler gibi bazı hayvan gruplarında bulunan ve uçmaya yarayan organ. Gerçek kanatlar, evrim sırasında an cak dört grupta ortaya çıkmıştır: Böcekler; ikinci Zaman’da yaşamış uçan sürüngenler olan Pterozorlar (Pterosauria); kuşlar ve yarasalar. Kanatlar, her zaman çift sayıdadır: Böceklerde dört, uçan omurgalılardaysa yalnızca iki kanat bulunur. Böceklerde kanatlar göğüsten çıkar: Üst kanatlar, ikinci göğüs […]
Kartal, kartalgiller (Falconidae) ailesinden kuş. Büyük boylu kuşlar olan kartallar (Falconiformes) takımına bağlı bulunan kartalın çeşili türleri vardır; başlıcası Aquila olmak üzere de birçok cinsi bulunur. Kartalların en tanınmışı olan Avrupa dağlarının kaya kartalı ya da altın kartal (Aquila chrysaetos), sürekli olarak ama az sayıda Alpler’de ve Pireneler’de yaşar. 80 sm boyunda, kanat açıklığı 2,45 […]
Kartaca, Kuzey Afrika’da, günümüzdeki Tunus yakınlarında Fenikelilerin kurduğu Eskiçağ kenti. Yıkılmadan önce Akdeniz’in en güçlü sitelerinden biri olan Kartaca’nm tarihi ancak Yunan, Roma ve Doğu kaynaklarından yararlanılarak aydınlatılabilir. Efsaneye göre İ.Ö. 814’te kral Pygmalion’un kızkardeşi Dido ya da Elissa önderliğinde Surlular tarafından kurulmuştur. Fenike dilindeki adı Kart Hadaşt (Yeni Kent) olan Kartaca, Truva savaşlarının geçtiği […]
Son Yorumlar