Eşdeğerlik, Termodinamikte ısı ve iş arasındaki denklik. Termodinamiğin ilk ilkesi olan eşdeğerlik bir sakınım ilkesidir: Dışarıyla yalnızca iş ve ısı alışverişi yapabilen ve başlangıç durumuna eşit bir son duruma getirilmesini sağlayan bir dizi dönüşümün etkisi altında kalan bir sisteme iş verildiğinde, sistem ısı sağlar ya da tersine, ısı alan bir sistem iş yapar; alınan (ya da […]
Bir kişinin kendi cinsinden bir kişiye erotik ilgi duymasıyla belirlenen cinsel anormallik. Söz konusu ilgi hem kadında, hem de erkekte bulunabilir; bir başka deyişle, eşcinsellik, kadınlarda da, erkeklerde de görülebilir. Eşcinsellik üişkileri bazen raslantısal ve geçici olarak ortaya çıkabilir; bazense, karşı cinsle hiçbir cinsel ilişki kurulmasına izin vermeyecek kadar kesindir. Eşcinsellikte iki tür davranış biçimi […]
Estetik, güzellik ve beğeni yargısı kuramını, sanat ve sanat yaratışı kuramını inceleyen bilgi dalı. Estetiğin Alanı Estetik sözcüğü, köken açısından, duyusal algıya ilişkin olan, genel biçimde, akla ve anlayış gücüne karşıt olarak, duyarlığa ilişkin olan şey demektir. Kant transandantal estetikten söz ettiği zaman terimi, bu anlamda kullanmaktaydı. Ama Alman felsefecisi Baumgarten’in, güzelin, sanatın, sanatsal yaratışın […]
Bir asidin (çoğunlukla karboksüik) bir alkol ya da fenole etkimesi sonucu su yitimiyle oluşan kimyasal büeşik. Tepkime şöyledir: R-CO- OH + HO-R’ r R-CO-O-R’ + H20 Burada, R ve R’, alkil ya da aril köklerdir. Demek ki, esterler, gerçek birer “tuz”dur ve sözgelimi CH3COOC2H5, etilasetat diye adlandırılır. Tümü doğada bol bulunan esterler dizisinin ük öğeleri, […]
Estamp, Tahta ya da bakır levha üstüne oyulmuş ya da alçıtaşı üstüne çizilmiş bir resmin kâğıda basılması. Daha genel bir anlamda, estamp, herhangi bir gravür yönteminin kitap resimleme işlevi dışında kullanılarak başlı başına sergilenmesidir (baskıdan sonra, bir metni süslemek amacıyla hazırlanan kazılmış bir resim söz konusu olduğunda vinyet, ya da pek ayrım yapmaksızın genişletilerek, gravür terimi […]
Esneklik Nedir? Bir kuvvetin anlık bir etkisiyle, biçim değiştirmiş cisimlerin ilk biçimlerine dönme özelliği. Kuram Olarak Esneklik Nedir? Katı cisimler, biçimlerini değiştirmeye çalışan bütün kuvvetlere karşı güçlü bir direnç gösterirler. Bu ko- hezyonun (molekül yapışıklığı) nedeni, farklı moleküllerin birbirlerini karşılıklı etkilemeleridir. Esneklik kuramının amacı, kuvvetler ve biçim değiştirmeler arasındaki ilişkilerin saptanmasıdır. Bazen incelenmesi olanaksız olan […]
Doğuda Sibirya kıyılarından batıda Grönland’a kadar, Kuzey Buz Denizi boyunca dağılmış halk. Eskimolar denizle iç içe yaşayan bir halktır. Denizle ilişkileri hiçbir zaman, hattâ Alaska’nın güneyine göçleri sırasında bile kesilmemiştir; Bay- kal gölü çevresindeki kültürlerle ilgili arkeoloji bulguları, Orta Asya kültürü ile Eskimolarmki arasında ancak çok uzak bir akrabalık bulunduğunu ortaya koymuştur. Memeli deniz hayvanlarından […]
Eskiçağ, Avrupa ülkelerinin çoğunda kabul edilen dört bölüme ayrılmış tarihin birinci dönemi. Böyle bir bölümlemenin, keyfiliği bir yana, Avrupa dışındaki bütün tarihi göz önünde tutmadığını da belirtmek gerekir. Söz konusu bölümleme, yazıyı bilen bazı toplumları dı- şarda bırakmakta ve böylece tarihsel toplumlara ilişkin bu tanımın dayandığı ölçütün ne kadar yapay olduğunu göstermektedir. Bu Avrupa merkezci düşünme […]
Mustafa Esirkuş Hayatı, Türk ressamı (İstanbul, 1921-İstanbul, 1986). Güzel Sanatlar Akademisi’nin Resim Bölümü’nü bitirdikten (1948) sonra Anadolu’nun çeşitli illerindeki öğretmen okullarında on sekiz yıl aralıksız resim öğretmenliği yapan Mustafa Esirkuş, 1969 yılında İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nin restorasyon atölyesine uzman kadrosuyla atandı ve 1977’de bu görevden emekli oldu. Akademi’deki öğrencilik yıllarında yakın atölye arkadaşlarıyla “On”lar Grubu’nun […]
Esir, Fizikçilerin, ışığın yayılmasını açıklamak için XVII. ve XIX. yy’larda ortaya attıkları varsayımsal akışkancisim. Ö dönemde Fransız Fresnel, Huyg- hens’in varsayımını ele alarak ışığın bir titreşim (ya da dalga) olayı olduğunu ve dalga biçiminde yayıldığını kanıtlamış, böylece fizikçiler, Newton’un ışık taneciklerinin yayımıyla ilgili varsayımını bir yana bırakmışlardır. Ama Newton’un taneciklerinin bir destek görevi yapmasına karşılık, […]
Son Yorumlar