Osmanlı Devleti yaptığı fetihlerle hangi denizlere hakim olmuştur? Bu fetihlerin ticaret açısından önemini açıklayınız. Trabzon’un ve Kırımın fethi ile Karadeniz’e, Mısır’ın, Ege adaları, Kıbrıs ve Girit’in fethi ile Akdeniz’e hakim olmuştur. Osmanlı bu fetihlerle, Bütün Kara ve deniz ticaretini kontrol altına almıştır. Ticari yolların hakimiyeti ile birlikte dünya ekonomik gücü de eline geçirmiştir.
Trabzon’un Fethi
Osmanlı Devleti, Anadolu’nun büyük bir kısmını hakimiyeti altına almıştı. Ancak Karadeniz kıyısındaki bazı önemli yerler Osmanlı sınırları içinde değildi. Anadolu’nun tamamına hâkim olunması ve ticaretin güvenli şekilde devam etmesi için bu bölgelerin ele geçirilmesi şarttı. İşte bu sebeplerle Fatih karadan ve denizden kuvvetlerini harekete geçirdi. Sırasıyla Cenevizlilerden Amasra, Candaroğullarından Kastamonu ve Sinop, Bizans hanedanına mensup Komnenlerden de Trabzon alındı (1461).
Kırım’ın Fethi
Fatih, Karadeniz’in kontrolünü tamamen ele geçirerek bir Türk denizi haline getirmek istiyordu. Karadeniz’in kuzeyinde Müslüman Kırım Hanlığı bulunuyordu. Ancak Kırım Hanlığı’nın Karadeniz kıyısındaki şehirleri Cenevizlilerin hakimiyetindeydi. Bu şehirler ticaret açısından önemli limanlara sahipti. Fatih Kırım’a bir donanma göndererek Cenevizlilerin elindeki şehirleri fethetti. Kırım Hanlığı da Osmanlı Devleti’ne bağlandı (1475).
Mısır’ın Fethi
Mısır, Suriye ve Arabistan Yarımadası Müslüman bir devlet olan Memlüklerin elindeydi. Ancak Memlükler Kızıldeniz’e kadar ilerleyen ve bölge ticaretine zarar veren Portekiz’e karşı mücadele edemiyordu. Hindistan’dan mal akışı durmuş, bölge ticareti Portekiz’in eline geçmişti. Memlükler Osmanlı Devleti ile savaş hâlinde olan İran’daki Safevi Devleti ile de iş birliği içindeydi. Bu sebeplerle Osmanlı Memlük ilişkileri bozuldu. Yavuz Sultan Selim’in başında olduğu Osmanlı ordusu Memlük ordusunu 1516’da Mercidabık, 1517’de Ridaniye Savaşları’nda mağlup etti. Bu devlete son verildi. Mısır, Suriye ve Arabistan Yarımadası Osmanlı’nın eline geçti. Suriye ve Mısır’ın fethedilmesiyle Osmanlı Hindistan’dan gelen ticaret yollarının önemli bir bölümüne sahip oldu.
Ege Adalarının Fethi
İstanbul’u fetheden Fatih, Ege Denizine hakim olup topraklarının güvenliğini sağlamak ve deniz ticaretini kontrol etmek istiyordu. İtalyan devletleri Venedik ve Ceneviz’in elinde bulunan Limni (1456), Midilli (1462), Gökçeada ve Eğriboz (1470) gibi adalar fethedildi. Ege Denizine hâkim olan Osmanlı buradaki ticareti de kontrolü altına aldı.
Kıbrıs’ın Fethi (1571)
Rodos’un fethi ile İstanbul – Mısır deniz yolunun güvenliği büyük ölçüde sağlanmıştı. Ancak Kıbrıs hala Venediklilerin elindeydi ve adadaki korsanlar, fırsat buldukça Türk gemilerine saldırarak deniz ticaretini engelliyorlardı. Bu nedenle Kanuni’nin ölümünden sonra yerine geçen oğlu II. Selim, Kıbrıs’ın fethine karar verdi. Osmanlı kara ve deniz ordusunun 1570 yılında başlattığı Kıbrıs Seferi, 1571’de adanın fethiyle sonuçlandı. Böylece Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz’deki hakimiyetini pekiştirdi ve İstanbul ile Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliğini kesin olarak sağladı.
Girit’in Fethi (1669)
Osmanlı Devleti, İnebahtı yenilgisine rağmen 17. yüzyıla, Akdeniz’in en önemli deniz gücü olarak girdi. Akdeniz’de büyük bir ada olan Girit hâlâ Venediklerin elindeydi. Girit’in alınması, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz’in güvenliği için gerekliydi. Bu nedenle Osmanlı Devleti 1645 yılında Girit Adası’na asker çıkarmaya başladı. Ada, 25 yıllık bir kuşatmanın ardından 1669 yılında fethedildi.
Son Yorumlar