Naili Abdullah Paşa Kimdir? Osmanlı sadrazamı ve şair (İstanbul 1698-Kâbe 1758), Naili mahlasıyla tanınmıştır, önce mülazım olarak divan kalemine devam etti. Sonra Yenikapı mevlevihanesi şeyhlerinden Peçuylu Arif Ahmed Efendiye damat oldu ve mevlevi tarikatına girdi. 1718’den itibaren, üstün başarı gösterdiği için, devletin mühim yazılarının yazılması işi ona verildi.
1730’da beylikçi kesedarı; 1736 seferinde de beylikçi tayin edildi ve bu görevde yedi yıl kaldı. Abdullah Efendi mesleki çalışmaları yanında, bir taraftan da edebi bilgilerde ve Arapçada üstad olan, reisülküttap Hacı Mustafa Efendiden ders görüyordu. 1743’te teşrifatçılık görevini üzerine aldı ve bu dairenin işlerini esaslı şekilde ıslah etmek suretiyle teşrifat defterlerini yeniden hazırladı. ’ 1745’te, teşrifatçılık üzerinde kalmak şartıyla, ikinci defa beylikçi, 1747’de reisülküttap, 1753’te buşdefterdar Oldu. 19. Mayıs 1755’te ise Hekimoğlu Ali Paşanın yerine veziriazam tayin edildi. Fakat bu makamda ancak üç ay kalabildi.
Sakız’a sürüldü. O yılın sonlarında affa uğradı, Girit valiliğiyle Kandiye’ye gönderildi. 1757*de valilikten azlolundu. Selânik ve Kavala sancakları arpalık olarak kendisine verildi, 1758’de Silahtar Mehmed Paşanın yerine Cidde valiliğine getirildi; aynı yılın hac mevsiminde Cidde’den Kabe’ye giderken yolda hastalanarak öldü. Abdullah Paşanın tarihe, felsefeye, edebiyata ve şiir ile musikiye karşı merakı fazla idi.Mahmud I’in emri üzerine Osmanlı devletinin teşrifat kanunlarını bir araya topladı ve meydana gelen mecmuaya, bir de serh hazırlamak suretiyle Mukaddeme-i Kavanin-i Teşrifat (Teşrifat Kanunlarına Giriş) adını verdi. Kubbealtı divan teşkilatına ait risalesi Türk Tarih encümeni tarafından yayımlanmıştır.
Divan’ı ile kıraat ilmine ait bazı eserleri vardır. Konağına yakın camileri ve çeşmeleri hayrına tamir ettirmiştir.
Son Yorumlar