Luksor Yukarı-Mısır’da, Kahire’den 750 km uzakta eski Teb’in bulunduğu yerde kurulmuş olan küçük kent.
Yüz Kalıbı Teb
Mısır firavunlarının başkenti olan Teb, Nil’in doğu kıyısında kurulmuştu ve birbirine 4 km uzaklıkta bulunan günümüzdeki Luksor ve Karnak köyleri arasındaki topraklar üstünde yayılıyordu. Nil’in bu kıyısında iki büyük arkeolojik bütün bulunur: Bunlardan biri olan Luksor, gösterişli bir Mısır tapmağıdır. Kuzeyde bulunan Karnak’takilerse dev boyutları ve gösterişli görünümleriyle dikkati çekerler; özellikle hipostil (tavanı sütunlar üstüne oturtulmuş salon) salondaki “sütunlar ormanı” olarak nitelenen bölüm büyük ilgi uyandırır.
Ölülere ayrılmış olan batı kıyısındaysa gömütlükler ve anıt-mezarlar yer alıyordu. Çölün sınırında yalıyara kazılmış olan mezarlar, çorak vadilere yayılmıştı. Krallar. Kraliçeler ve Soylular Vadüerinin arasmda, yeraltı mezarları yapılmıştır; bunların çoğunlukla el değmemiş iç duvarları mitolojiden ve Mısırlıların yaşamından alınmış sahnelerle süslüdür. Deyr-ül- Medine’de bulunan bu vadilerden birinde kral mezarlarının kazılmasına ve süslenmesine katümış olan işçilerin yaşadıkları köyün kalıntıları bulunmaktadır.
Haçepsut, Ramses II, Ramses III gibi büyük firavunlar bu kıyıda kendilerine tapınak-mezarlar yaptırmışlardır (Deyr-ül-Bahri, Ramesseum, Medinet- Abu). Bütün bu kalıntılar, Eskiçağ’ın en büyük başkentlerinden biri olan ve Homeros’un “Yüz Kapılı Teb” olarak söz ettiği bir Teb kentinin yaşamış olduğuna tanıklık eder. II. binyıldan, özellikle de Yeni İmparatorluk döneminden (İ.Ö. 1580-İ.Ö. 1085) başlayarak Teb kenti giderek refaha kavuştu ve yaklaşık bin yıl boyunca Mısır İmparatorluğu’nun siyaset ve din merkezi olarak kaldı. Tanrılar kralı Ammon burada egemenlik kurmuştu. Kent nüfusu İ.Ö. yaklaşık 1300’de bir milyona yaklaşmıştı. Ama tarihsel olaylar nedeniyle bu şatafat son buldu: İ.Ö. VII. yy’da iki kez Asurlular tarafından yağmalanan Teb giderek geriledi; tanrılar yavaş yavaş ortadan kalktılar, yapılar yıkıldı. Kent günümüzde, Luksor adı altında Mısır’ın turizm merkezi olarak yeniden doğmaktadır.
Son Yorumlar