Danimarkalı dilbilimci (Kopenhag, 1899-Kopenhag, 1965). H. Pedersen’in öğrencisi olan ve yeni- dilbilgiciler geleneğinde yetişen Louis Trolle Hjelmslev, ilk araştırmalarını litvancanın ses yapısı üstüne yaptı ve bunları Etııdos bcıJtiqııes (Ballık Dilleri İncelemeleri, 1932) adlı doktora tezinde değerlendirdi. Bu arada özellikle, R. Rask’ın yapıtlarıyla ilgilenerek birçok elyazmasını yayımladı. 1931’de V. Br0ndal ile Kopenhag Dilbilim Çevresi’ni kurdu; bu Çevrenin yayın organı olan Acta linguistica’yı yönetti.
Louis Trolle Hjelmslev
Hjelmslev’in genel dilbilim konusundaki görüşleri İsviçreli dilbilimci F. de Saussure’ün dilbilim kuramı doğrultusunda yer alır: Gerçekten de Hjelmslev, dil incelemesini, bir yapı, bir dizge (sistem) incelemesi olarak görür ve bu yapıyı kendi içinde, kendisi için (içkinlik ilkesi) betimlemeye çalışır. Glosematik adını verdiği ve ilkin, H. Uldall ile birlikte yazdığı Anou iline of Glossemrıf ies’te ( Glosematiğin Ana Çizgileri, 1936) ortaya koyduğu dilbilim kuramı, dilsel yapıların son derece kesin olarak biçimselleştirilmesine ve Saussure’ün ortaya atmış olduğu bazı kavramların (anlatım/içerik, biçim/töz) derinleştirilmesine dayanır. Yapıtlarını fransızca, danca ve İngilizce olarak yayımlamış olan Hjelmslev’in en yapıtı danca olarak yayımladığı Omkring sprogteoriens grundlaeggelse’dir (Dil Kuramının Temel İlkeleri, 1943). Bu yapıtın 1953’te İngilizceye, 1968’de de Fransızcaya herkes öteçevrilmesinden sonra, Hjelmslev’in dilbilim kuramı, özellikle anlambilim ve göstergebilim alanında çalışan bilimadamlarını (sözgelimi, A.J. Greimas) etkilemiştir.
Başlıca Yapıtları
Principes de grammaire generale (Genel Dilbilgisi İlkeleri, 1928); Etudes baltiques (Baltık Dilleri İncelemeleri, 1932); An Outline of Glossematics (Glosematiğin Ana Çizgileri; H. Uldall ile birlikte; 1936); Omkring sprogteoriens grundlaeggelse (Dil Kuramının Temel İlkeleri, 1943); Sproget (Dil; yazılışı: 1943; yayımı; 1963); Essais linguistiques (Dilbilim Denemeleri, 1959); vb.
Son Yorumlar