Güney Afrika’da ülke.
Dağlık bir ülke olan Lesotho tümüyle Güney Afrika Cumhuriyeti topraklarıyla çevrilidir.
Coğrafya
Yükseltinin 1 800’nin üstünde olduğu doğu bölgelerinin üçte ikisini Drakensberg sıradağları kaplar. Ülkenin batı kesimindeyse Highveld yaylası uzanır. Ülke toprakları tümüyle Oranj ırmağının havzasma yayılmıştır. İklim yükseltiye göre değişir; kışın, sıcaklığın büyük ölçüde düştüğü dağların en yüksek kesimlerinde bol kar yağışı görülür ve en düşük sıcaklık bazen -16°C’ı bulur.
Alçak bölgelerde aylık sıcaklık ortalamasının 30°C’a ulaştığı yaz mevsimindeyse, yağışlar pek bol sayılmaz; yıllık yağış ortalaması 75 mm dolayındadır. Doğal bitki örtüsü hemen hemen ortadan kalkarak yerini cılız otlaklara bırakmış, bazı kesimlerse tümüyle çıplaklaşmıştır. Ülke nüfusunun %75’i alçak bölgelerde yoğunlaşmıştır ve nüfus yoğunluğu bazı bölgelerde km2’ye 500 kişiyi bulur.
Tarih
Zulu kabilesinin saldırılarından kaçan Sotholar (Basutolar) 1822’ye doğru Moshoeshoe başkanlığında bir araya gelerek dağlık bölgeye yerleştiler. 1868’de Boerlerin istilası karşısında önderleri Moshoeshoe I, İngiltere kraliçesi Victoria’dan koruma istedi. Böylece Basutoland adıyla İngiltere’nin himayesine giren Lesotho, Basotho etnik grubunun sığındığı bir bölge oldu.İngiliz hükümeti, ülkenin geleneksel kabile düzeninde herhangi bir değişiklik yapmadı. Demokratikleşme yolunda ilk adım İkinci Dünya savaşmdan sonraki yıllarda atıldı.1959’da Leabua Jonathan’ın kurduğu Basutoland Ulusal Partisi, 1965 seçimlerinde Ntsu Mokhele’nin kurduğu Kongre Partisi karşısmda çoğunluğu sağladı ve Leabua Jonathan, Lesotho’nun bağımsızlık öncesi anayasasına bağlı olan ilk başbakanı oldu. Lesotho Krallığı, 4 ekim 1966’da bağımsızlığını ilan etti.
Otoriter bir kabile önderinin oğlu olan başbakan Leabua Jonathan ile kral Moshoeshoe III arasında geçen uzun bir çekişmeli dönemden sonra 1970’te başbakan, bütün yetkileri bir darbeyle ele geçirmeye karar verdi. Kralı siyaset alanından uzaklaştırdıktan sonra, parlamenter rejimi bir yana bırakan Leabua Jonathan, bundan özellikle seçimleri yasal olarak kazanan Kongre Partisi’nin muhalefetini önlemek için yararlandı. Kongre Partisi’nin önderleri Zambiya’ya, Botsvana’ya sığınarak, buralarda yoğun bir özgürlük kavgası sürdürdüler. Transkei’yi tanımayı reddeden Jonathan, 1978’de Güney Afrika Cumhuriyeti’nin düşmanlığını kazandı. Bundan yararlanan Güney Afrika Cumhuriyeti, Lesotho hükümetine karşı kısıtlayıcı önlemler aldı. 1979’da Küba ile diplomatik ilişkiler kurmasına karşın Lesotho yönetimi, Birleşmiş Milletler Örgütü ve Avrupa Ekonomik Topluluğu’ndan para yardımı almayı sürdürdü ve 1980’de ulusal bir para birimi oluşturuldu. Ülke içinde karışıklıkların gitgide bir devlet bunalımına dönüşmesi ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, gerillalara yataklık etmekle suçladığı Lesotho’ya abluka uygulaması, Leabua Jonathan’ın 1986’da bir askeri darbeyle devrilmesine yolaçtı. Cunta başkanı general Justin Metsing Lekhanya,kral Moshoeshoe IH’e yeniden yürütme yetkilerini tanıdıysa da, alacağı kararları Askerî Konsey’e onaylatması koşulunu getirerek, fiili yönetimi büyük ölçüde elinde tuttu. Lesotho Kurtuluş Ordusu’nun gerilla etkinliğini gün geçtikçe artırdığı ülkede, bir öğrenciyi öldürmekle suçlanan (1988 Aralığı) general Lekhanya, suçunu itiraf ettiyse de, yapılan yargılama sonucunda aklandı (1989 Ekimi). Hemen ardından, kralın yetkilerini elinden alıp, İngiltere’ye sürgüne göndererek (1990 Martı), kralın oğlu Mohuto Seeisa’yı Letsie III adıyla tahta çıkardı (1990 Kasımı). Ülkedeki hoşnutsuzluğun artması üstüne 1992 yılında iktidarı sivillere devredeceğini açıkladıysa da, 30 Nisan 1991’de bir subaylar topluluğu tarafından devrildi ve Askerî Konsey başkanlığına onun yerine albay Elias Ramaema getirildi.
Ekonomisi
Yoksul bir ülke olan Lesotho’nun ekilebilir toprakları, toplam yüzölçümünün ancak % 15’ini oluşturur. Nüfusunun % 85’inin tarımla uğraşmasına karşın, kişi başına düşen katışıklı ulusal ürün açısından Lesotho, Afrika’daki ülkeler arasında son sıralarda yer alır (1970’ten bu yana önemli bir ilerleme olmasına karşın). Temel besin maddelerini, mısır ve besin değeri düşük olan tahıllar oluşturur. Üstelik bunların büyük bölümünü dış ülkelerden karşılamak zorundadır. Bunun yanı sıra, kent kesiminde yaşayan halk, işsizlik karşısında Güney Afrika Cumhuriyeti madenlerinde çalışmak zorunda kalmaktadır (erkek nüfusun yarısını oluşturan Basotholar ülke dışında çalışıp aylık maaşlarını ülkeye yollamaktadır). Ülkedeki hayvan sayısı fazladır. Alt yapıların henüz çok sınırlı olduğu Lesotho’da ulaşım, karayolu ağıyla sağlanır. Ayrıca başkent Maseru’yu Güney Afrika Cumhuriyeti’ne bağlayan bir demiryolu hattı da vardır.
Son Yorumlar