Kovalent Bağ Nedir? Nasıl Oluşur? Detaylı Örnekli

Kimyasal bağlardan 2. konu kovalent bağın nasıl oluştuğunu ve öz<elliklerinin bu konumuzda inceleyeceğiz Bir önceki konumuzda iyonik bağ incelemiştik.

Kendi oyuncağı varken yanındaki arkadaşının oyuncağıyla da oynamak isteyen çocuklar ortaya çıkabilecek sorunu oyuncaklarını paylaşarak çözebilirler mi? Bunun için çocuklar bir arada mı, ayrı mı olmak zorundadırlar (Fotoğraf 4.2)?

Resimdeki 2 çocuk oyuncaklarını ortaklaşa kullandıklarında oyuncakları daha verimli kullanırlar ve ortaya çıkan sorunlar çözülmüş olur.

Fotoğraf 4.2: Çocukların oyuncaklarını birlikte oynaması ile kimyasal bağ arasında bir ilişki kurulabilir.

Flor atom modeli

Şekil 4.18’deki flor atom modelini inceleyelim. Son katmanında yedi elektronu olan flor atomunun kararlı hâle geçmesi için bir elektron alması gerekir. Sizce iki flor atomu arasında kimyasal bağ oluşması mümkün olabilir mi?

2 flor atomu son son katmandaki 1 elektronu ortak kullanarak her ikisi de son katmanına 8 elektrona tamamlayarak bir bağ oluştururlar.

Her iki flor atomu da elektron almaya yatkın olduğu için elektron alış verişiyle bir bağ kurulması mümkün değildir (Şekil 4.19). Aralarında iyonik bağ oluşturamayan flor atomlarının oktet tamamlamak için aralarında nasıl bir bağ kurmaları gerekir?

Flor atomları oktet tamamlamak için bir elektronu ortak kullanarak bir bağ oluştururlar.

Şekil 4.19. Flor atomları aralarında iyonik bağ oluşturamaz.

İki çocuğun oyuncaklarını ortaklaşa kullanmaları yöntemini flor atomları için de uygulayabiliriz. Bir araya gelen iki flor atomu birer elektronlarını ortaklaşa kullanarak son katmanlarındaki elektron sayılarını sekize tamamlayabilir (Şekil 4.20). Böylece aralarında kimyasal bir bağ oluşur.

Şekil 4.20. Flor atomları arasında kovalent bağ ve F₂ molekülü oluşumu

Atomlar arasında son katmandaki elektron ortaklaşmasıyla oluşan bu bağa kovalent bağ adı verilir. Ortaklaşa kullanılan elektron çifti her iki atoma ait sayılabilir. Kovalent bağ elektron almaya yatkın atomlar arasında oluşur.

Kovalent bağ oluşumunu, güçleri denk olan ve birbirlerini çekemeyen grupların halat çekme oyununa da benzetebiliriz. Bu benzetmede halat çeken oyuncuların halata uyguladıkları çekme kuvvetini bir atomun diğer atomdaki elektronu çekmesine benzetebiliriz (Fotoğraf 4.3).

Fotoğraf 4.3: Halat çekme oyunundaki rakip oyuncuları kovalent bağ oluşturmuş atomlara benzetilebilir.

Şekil 4.21’de hidrojen atomları arasındaki kovalent bağın oluşumu çizimle gösterilmiştir. Şekli inceleyerek çizim ile gösterilen olayı sözlü olarak ifade ediniz.

Hidrojen atomu 1 elektrondan oluşur. Hidrojen atomu dubleti tamamlamak için 2 hidrojen atomu elektronları ortak kullanarak kovalent bağ ile dubleti oluşturur.

Şekil 4.21. Hidrojen atomları arasında kovalent bağın oluşumu

Şekil 4.22’de sofra tuzu (NaCI) modeli ve iyot (I₂) modeli görülmektedir. Bu modelleri karşılaştırınız. Modellerde, hangi atomlar bulunmaktadır?

NaCl bileşik modelinde Na sodyum atomu ile Cl klor atomu bulunur. I₂ modelinde 2 iyot atomu vardır.

Hangi modelde, atomlar arasında ne tür bağ oluşmuştur? Düşüncenizin nedenini açıklayınız. Bu modellerdeki atomları ve molekülleri gösteriniz.

NaCl modelinde Na ve Cl atomları arasında elektron alış verişi yaparak iyonik bağ oluşmuştur. I₂ İyot Modelinde ise 2 iyot atomu bir elektron ortak kullanımı ile aralarında kovalent bağ oluşmuştur.

Hangi model, moleküler yapılı bir maddeye aittir? Buna nasıl karar verdiğinizi belirtiniz.

I₂ İyot modeli moleküler bir yapıya aittir. Çünkü elektron ortak kullnımı ile oluşmuştur.

Şekil 4.22: Sofra tuzu (NaCl) ve (I₂) iyot modelleri

Şekil 4.22’deki NaCl modelinde, sodyum (Na) ve klor (Cl) atomları bulunmaktadır. Bu atomlar aralarında elektron alış verişi yaparak iyon (Na⁺, Cl^–) hâline geçmişler ve iyonik bağ ile bir bileşik olan sofra tuzu (NaCl)nu oluşturmuşlardır. I₂ modelinde, iki iyot (I) atomu flor molekül (F₂) modelindekine ben¬zer şekilde birer elektronlarını ortaklaşa kullanarak kovalent bağ ile iyot molekülü (I₂)nü oluşturmuşlardır. Bu nedenle elektron ortaklaşması yoluyla oluşan (I₂) modeli moleküler yapılı bir maddeye aittir.

Aşağıdaki tabloyu inceleyerek iyonik ve kovalent bağları karşılaştırınız.

Tabloya göre maddelerin yapısını oluşturan kimyasal bağ türüne bakılarak madde hakkında bazı bilgilere ulaşılabilir.

Hadi Paylaş!