Kordalılar Nedir?

Hayvanlar dünyasının, en azından embriyo yaşamları sırasında bir sırtipine sahip olmalarıyla nitelenen en gelişmiş dalı.

Notokorda olarak da adlandırılan sırtipi, sinir sisteminin altında ve sindi­rim borusunun üstünde, hayvanın bir ucundan öbür ucuna kadar uzanan bir çeşit bükülgen çubuktur. Çok şiş­miş hücrelerden oluşmuştur, silindir biçiminde bir kılıf ve bir dış zarla sa­rılıdır. Ortaderi kökenli olan sırtipi bir destek organıdır.

Gömleklilerde (Tunicata ya da Uroc- hordata) kurtçukta bulunan sırtipi, başkalaşım sırasında kaybolur; bun­ların yalnızca ekliceler (Appendicularia) grubunda sırtipi bütün yaşam bo­yunca varlığını sürdürür. Örnek türü batrak (Amphioxus) olan kafatassız- larda (Cephalochordata) da sırtipi bü­tün yaşam boyunca kalır. Omurgalı­larda embriyo gelişmesi sırasında sırtipinin yerini omurga alınHer omur sırtipinin çevresindeki sekiz kıkırdak yaydan oluşur. Bununla birlikte, yuvarlakağızlılar (Cyclostomata; sözge­limi, taşemen) ve Coelacanthus’da sırtipi erişkin halde de kalır. Kordalılar, sinir sistemleri sırt tara­fında bulunan (Epineurina’ya bağlı olanlar) ve embriyo gelişmesinde olu­şan blastoporlan erişkinin ağzını de­ğil de anüsünü oluşturan (Deutrosto- mia ‘ya bağlı olanlar) sölomlu (beden boşluğu bulunan) çokhücreliler olarak tanımlanabilirler.

Kordalılarda ortak olan öbür özellik­ler arasında, ikiyanlı bakışım, bölütlere ayrılmış ortaderi, gömleklilerinle, omurgalılara yakın olan ve bir ye­re tutunarak yaşayan deniz hayvanları oldukları bilinir; Kambriyen’den Devonyen’e kadar yaşamışlardır. Gömlekliler altdalı ekliceler (Appendicularia), tulumlular (Ascidiaceae), basit tulumlular, bileşik tulumlular ve salpaları (Thaliacea) kapsar. Kafatassızlar altdalı batrağa (Amphioxus) in­dirgenmiştir. Gömlekliler ve kafatasızlar çoğu kez ilkelkordalılar (Pro- chordata) adıyla belirtilirler. Omur­galılar (Vertebrata) altdalı, kuşkusuz en önemlisidir. Kordalılarla kimi ben­zerlikler gösteren yarımkordalılar (Hemichordata) dalı, kordalıların ya­nında yer alır. Büyük bir bölümü dışında eşeylerin ayrı olması, bir kalbin, ve çift sayıda böbreklerin bulunması sayılabi­lir.

Kordalılar dalı birçok altdala ayrılır. Aralarından biri, yalnızca durumu çok tartışmalı olan fosil organizmaları içine alan Calcichordata ‘dır. Bunların sinir sistemlerindeki bazı özellikleriy­le, omurgalılara yakın olan ve bir ye­re tutunarak yaşayan deniz hayvan­ları oldukları bilinir; Kambriyen’den Devonyen’e kadar yaşamışlardır. Gömlekliler altdalı ekliceler (Appendicularia), tulumlular (Ascidiaceae), basit tulumlular, bileşik tulumlular ve salpaları (Thaliacea) kapsar. Kafatasızlar altdalı batrağa (Amphioxus) in­dirgenmiştir. Gömlekliler ve kafatasızlar çoğu kez ilkelkordalılar (Prochordata) adıyla belirtilirler. Omur­galılar (Vertebrata) altdalı, kuşkusuz en önemlisidir. Kordalılarla kimi ben­zerlikler gösteren yarımkordalılar (Hemichordata) dalı, kordalıların ya­nında yer alır.

Hadi Paylaş!