İnce ahşap tabakaların ya da katların birbirleri üstüne yapıştırılmasıyla elde edilen gereç.
Yapıştırma işinde, liflerin yönü dönüşümlü olarak değiştirilir ve böylece kontrplağa lifli yapısı nedeniyle, masif kerestede bulunmayan hem enine, hem de boyuna dayanıklılık özelliği kazandırılmış olur. Ahşap tabakalar en eski çağlardan beri bilinmektedir; ama, liflerin yönünü çaprazlayarak iki tabakayı yapıştırma düşüncesi ancak, XIX. yy’ın ortasından sonra ortaya çıkmıştır.
İki türlü kontrplak vardır: Birbirlerine yapıştırılmış tek sayıda tabakaların üst üste gelmesiyle oluşan çok katlı kontrplaklar; yan yana yapıştırılmış latalardan oluşan bir masif ahşap öz ile dış yüzlerine yapıştırılan iki tabakayla ortaya çıkan kontrplaklar.
Kontrplak yapımında, kavak, kayın, okume, maun gibi birçok ahşap özü kullanılır. Yapımında şu işlemler yeralır: Kabuk bölümünün etüvlenmesi; açma ya da yonga çıkarma; kesip sıyırma; kurutma; yapıştırma; levha haline getirme; 10 dakika kadar 12 ile 15 bar arası (1 bar = 105 pascal) bir basınç altında ve kullanılan tutkalla levha kalınlığına göre değişen bir sıcaklıkta tutma; gönyeleme ve bitirme. İçerde kullanılan levhalar için üreformol temelli, dışarda kullanılan levhalar içinse, fenol-formol temelli tutkallar uygulanır. Kontrplakların yoğunluğu kullanılan ahşap öze bağlıdır: Sözgelimi, okume için 0,45; maun için 0,55. Doğramalık keresteye göre kontrplağın
birçok üstün yanı vardır. Neme karşı daha az duyarhdır (nitekim havadaki nem oranı % 12’den, % 30’a çıktığı zaman, boyut değişimi kontrplakta binde l’den, binde 2’ye, doğramalık kerestedeyse % 2’den, % 4’e çıkmaktadır); yoğunluğunun azhğı ve gözenekliliği sayesinde iyi bir ısı ve ses yalıtıcısıdır; ayrıca kütlesinin azlığına kar-şın, her üç ana doğrultuda büyük bir mekanik direnci vardır. Kontrplağın uygulama alanları çok değişiktir. Hafifliği, sağlamlığı ve termik yalıtım katsayısının iyi oluşu sayesinde betonarme işlerinde kalıp elemanı olarak kullanılır. Çatı yapımında büyük açıklıklı sandık kirişlerin ve “sandviç panoların hazırlanmasında yararlanılır. Doğramacılık alanında perde duvarların örtülmesinde seçkin bir dış ve iç kaplama gereci oluşturur; düzlemsel kapıların yapımında da bir öz, bir çerçeve ve kontrplak kaplı yüzey elemanları kullanılır. Kolay işlenebilir ve hafif oluşu nedeniyle ayrıca, iç süsleme ve ambar düzenleme işlerinde de elverişlidir. Üstelik gemi yapımında (gezi tekneleri), otomobil yapımında (kamyon, karavan) ve havacılıkta (planör) da kontrplaktan yararlanılır. Ayrıca, tiyatro ve sinema dekorlarıyla maketlerin ortaya konması ve paket eşya iletimi için gereken tabla, sandık, vb.’nin yapımında da kontrplak sık kullanılan bir gereçtir.
Son Yorumlar