Kenevir, Isırgangiller (Urticaceae) ailesinden bitki.
Kenevir (Cannabis cinsi), ısırgandan, açık bir ele benzeyen, yani oval olmayan, tüylü (ama yakıcı tüylerle kaplı olmayan) yaprakları ve güçlü kokusuyla ayırt edilir.
Kenevir 1-2 m (bazen 3-5 m) yüksekliğinde, yıllık ve ikievcikli bir bitkidir; erkek ve dişi çiçekleri farklı bitkilerde bulunur; erkek çiçekli bitkiler dişi çiçekli bitkilerden daha ince uzundur. Meyvesi kapçık meyve tipindedir ve kuşlar tarafmdan çok sevilir. Kenevir özellikle dokumacılıkta kullanılan bir bitkidir (liflerinden bez, halat yapılır), ayrıca yağ bitkisi olarak bilinir; öte yandan kenevir tohumu küspesi gübre olarak kullanılır. Kenevir (Cannabis sativa) doğal olarak Orta Asya’da ve Batı Asya’da yetişir. Dokumacılıkta kullanılan kenevirin üretimi Orta Asya’da başladı, daha sonra buradan bir yandan Çin, Mançurya ve Japonya’ya, öte yandan da Doğu ve Orta Avrupa’ya, daha sonra da Kuzey ve Batı Avrupa’ya yayıldı (o tarihlerde Akdeniz halkları hâlâ yalnızca keten yetiştiriyorlardı). Kenevir bazı Doğu ülkelerinin halkları tarafmdan uyuşturucu bitki olarak da kullanılır. Orta Asya’da ilkel topluluklar, bitkibilim açısından Cannabis sativa’ ya çok yakın olan hifatkenevirinin (Cannabis indica) yapraklarının ve çiçek durumlarının, yanarken sinir merkezlerini uyarıcı bir madde çıkardıklarını saptamışlardı; gerçekten de söz konusu madde bir çeşit sarhoşluğa yol açar, duyarlılığı artırır, acıyı azaltır ve açlığı giderir. Hintliler ve Araplar, Güney Afganistan kökenli olan ve çok eski zamanlardan beri içilen hintkenevirine meraklıdırlar; hint keneviri Güney Afganistan’dan Hindistan’a, İran’a ve Arabistaü’a,daha sonra Doğu ve Orta Avrupa’ya olduğu kadar Akdeniz ülkelerine de yayılmıştır.
Önemli zihinsel bozukluklara yol açması nedeniyle hintkeneviri yetiştirilmesi ve haşhaş ticareti yasalarla kesinlikle engellenmiştir; bununla birlikte, bu ürün bazı ülkelerde yasadışı bir ticaret nesnesi olarak da varlığını sürdürür. Dokumacılıkta kullanılan kenevir, aynı tarlaya birçok yıl üst üste ekilerek yetiştirilir (kenevir tarlası). Kuraklıktan hoşlanmayan, nemli iklimleri ve zengin toprakları seven bu bitkinin gelişmesi çok hızlıdır; ilkbaharda ekilir, yazın ürün alınır. Hektar başına verim çok değişkendir: Lif için 10-15 kental, tohumlar için 5-15 kentaldir. Dünyada ekimi yapılan kenevirden 300 000 t lif elde edilir; bu miktar Uzakdoğu, Avrupa ve S.S.C.B. arasında dağılmıştır. Dünyada kenevir tohumu üretimi yaklaşık 40 000 t’dur; Avrupa’nın tohum üretimine katkısıysa 10 000 t dolaylarındadır.
Son Yorumlar