Seçim Dönemi ve Seçimlerin Yenilenmesi Şartları Nelerdir? Seçim dönemi nedir? Anayasa, dört yıllık gelenekten ayrılarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve yerel yönetim seçimlerinin beş yılda bir yapılması kuralını getirmiştir (m. 77/1-127/3). Böyle bir yola gidilmesinin nedenleri arasında, genel seçimlerden sonra çıkan iktidara programını gerçekleştirebilmesi için yeterli bir süre tanıma ve ülkeyi kısa aralıklarla seçim heyecanı […]

Milletvekili Seçilebilme Koşulları Nelerdir? Anayasa, milletvekili seçilebilmek için gereken koşulları, aşağıdaki biçimde sıralanmıştır: Türk vatandaşı olmak, otuz yaşını doldurmuş olmak, en az ilkokulu bitirmiş olmak, kısıtlı olmamak, askerlik hizmetini tamamlamak, kamu hizmetleri serbest olmak, taksirli suçlar dışında, toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına, hüküm giymemiş olmak, zimmet, ihtilas, iritikâp rüşvet, […]

1982 Anayasası Tek Meclisli Yasama Organı Nedir? Tek Meclisli Yasama, Yasama organının tek, ya da çift meclisli olması, 20. yüzyılın başlarında çokça tartışılan bir konu olmuştur. Hemen belirtelim ki, parlamentonun iki meclisli olması, parlamenter sistemin vazgeçilmez kurallarından biri değildir. Federal devletler dışında, çift meclisli sistem giderek etkisini yitirme eğilimi göstermektedir. Federal devletlerde, iki meclisli sistem, […]

Anayasada Yasamanın Üstünlüğü Nedir? Devlet işlevlerinden biri de, yasama işlevidir. Yasama deyince genel olarak, nesnel ve emredici hukuk kuralları koyma işlevi anlaşılır. Yasama işlevlerinin başında, yasa yapma işlemi gelir. Tüzük ve yönetmelikler de, yasalar gibi, genel ve nesnel hukuk kuralları koyan işlemlerdir. Genel olarak, yasa koyma yetkisi yasama organına, tüzük ve yönetmelik gibi yönetsel metinleri […]

Temel Hak ve Özgürlükler Nasıl Korunur? Daha önce değinildiği gibi), temel hakların korunmasına ilişkin kurallar, Anayasanın temel hakları düzenleyen genel hükümler bölümü içinde değil, kişinin hakları ve ödevlerini düzenleyen bölümü içinde yer almıştır. Böyle olmakla birlikte, bu kurallar tüm temel hakları ilgilendiren nitelikte kurallardır. Temel hak ve özgürlüklerin korunmasına ilişkin kurallar aşağıdaki gibi sıralanabilir: a) […]

Temel Hak ve Özgürlükler Nasıl Durdurulur? Bilindiği gibi, 1961 Anayasası, sıkıyönetim ve savaş hallerinde özgürlüklerin nasıl sınırlanacağının veya durdurulacağının yasa ile düzenleneceği kuralını getirmişti (m. 124). Anayasa, temel hak ve özgürlüklerin durdurulacağı alanı genişletmiş, savaş ve sıkıyönetim hallerine, seferberlik» ve «olağanüstü hal»i de eklemiştir. Bu durumlarda, temel hakların kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilecektir. Anayasa bununla […]

Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılmaması, Temel hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılmaması kuralı, 1961 Anayasasında 1971 yılında yapılan değişiklikle Anayasa hukukumuza girmiş ve 1982 Anayasası ile de benimsenmiş bir kuraldır (m. 14). Buna göre, Anayasada yer alan hak ve özgürlüklerden hiç biri, Devletin bütünlüğünü ve birliğini bozmak, Türkiye Cumhuriyetin varlığını ve birliğini tehlikeye düşürmek, temel […]

Yasa Önünde eşitlik Nedir? Özgürlüklerle ilgili önemli bir kural da, yasa önünde eşitlik kuralıdır. 1982 Anayasası, 1961 Anayasasına göre, eşitlik ilkesini daha ayrıntılı bir biçimde düzenlemiş, hakların ve özgürlüklerin tanınmasında ve uygulamasında, ırk, dil, renk, siyasi düşünce, cinsiyet, felsefi inanç, mezhep ve din benzeri nedenlerle ayırım yapılamaz, hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz […]

Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Demokratik toplum düzenine uygunluk, 1982 Anayasasının, özgürlüklerin sınırlanması konusunda getirdiği yeniliklerden biri de, temel hak ve özgürlüklerle ilgili genel ve özel sınırlamaların, demokratik toplum yapısının ihtiyaçlarına aykırı olamayacağı kuralıdır. Bu kural, 1961 Anayasasında bulunan, Yasa, kamu menfaati, kamu düzeni, genel ahlak, sosyal adalet ve milli güvenlik gibi snedenlerle de olsa bir […]

Temel Hak ve Özgürlükler Nasıl Sınırlandırılır? Sınırlamaların yasa ile yapılması 1961 Anayasası gibi, 1982 Anayasası da, temel hak ve özgürlüklerin ancak yasa ile sınırlanabileceği kuralını getirmiştir. Yönetim, tüzük ve yönetmeliklerle temel hak ve özgürlükleri kısıtlayamaz. Buna karşın Anayasa, olağanüstü durumlarda, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kuruluna, olağanüstü, ya da sıkıyönetimin gerekli kıldığı konularda, yasama organının iznine […]