Günümüzde, felsefenin işlevi nedir? Bilginin ortaya konması ve genişletilmesi artık, geri alınmama- casına bilime verilmiştir. Ama daha önceleri dinin başına geldiği gibi, bilimde ideolojilerin etkisindekalma ve yolundan saptırılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Önemi özellikle insan bilimlerinde açıkça görülen bir eleştirel düşüncenin gerekliliği, buradan ileri gelir. Bazı felsefecilerin ve mantıkçıların güçsüzlüğü karşısında, bilimsel araştırmacıların kendi bilgi dallarının […]
Felsefe
FELSEFENİN BUNALIMI XIX. yy’daki “Hegel-karşıtı” büyük düşünürler (Kierkegaard, Marx, Nietzsche) ve Freud, bilginin bütünselleştirilmesi olarak ele alınan felsefenin günümüzdeki bunalımından sorumlu tutulabilirler. Bu düşünürler, felsefenin bilerek dışında kaldıklarını ileri sürerek, Hegel’de, felsefe kavramının kendisiyle karışan bir felsefe tarihi simgesine, ideal doğru [hakikat) konusundaki genel inanca, Aklın her şeye gücünün yettiğinin kabul edilmesine, sistem ve bütünsellik […]
Felsefe ve Bilimler arasındaki ilişki, Leibniz’e kadar, “felsefe” sözcüğü, genel bir metafizik bakış açısından ayrılmadığı kabul edilen bilimlerin ve çıkar gütmez kuramsal araştırmaların tümünü belirtiyordu. Aristoteles’in öğretisinden ilk olarak kurtulmaya çalışan ve sağın bilimlerin koşullarını ortaya koyan Descartes bile, felsefeyi insanın “yaşamını gerektiği gibi sürdürmesi için olduğu kadar, sağlığını koruması ve bütün sanatların buluşları için de […]
Felsefe Tanımı Konusu ve Kökeni, Felsefe Sözcüğün kökeni açısından bilgelik sevgisi (yunancada philos, “dost”; sophia “bilgelik” demektir) diye tanımlanan felsefe, insan bilgisi ile eyleminin yöntemli, eleştirel ve akılsal incelenmesine, aynı zamanda da bilgi ile eylemin ilk ilkelerinin ortaya konmasına yönelik bir çabadır. Tanımı Ve Konusu Felsefe ve konusu ancak, bu terimin taşıdığı ve art arda gelen […]
Kant sonrası felsefeciler sözü, Kant’ m sistemindeki bazı güçlükleri çözmeye çalışarak bu felsefecinin belli sınırlar içinde tutmaya çalıştığı soyut ve kapsayıcı düşüncenin olağanüstü bir biçimde yenilenmesine yol açan Alman felsefecilerini belirtir. Bunların başlıcaları, Batı’da 1790-1830 yıllan arasında son büyük metafizikleri kuran Fichte, Schelling ve Hegel’ dir. Kant felsefesi, bilgi kuramı düzeyinde, bir biçimcilik olarak ortaya […]
Kant, Alman felsefecisi (Königsberg, 1724-Königsberg, 1804). Orta halli bir zanaatçının oğlu olan İmmanuel Kant. Friedrich Koleji’nde öğrenim gördü, 1758’de Königsberg Üniversitesi’nde ders vermeye başladı, 1770’te profesör oldu ve ölümüne kadar da orada kaldı. Yaşamının tümü öğretim ve araştırmayla geçen Kant, eleştiricilik anlayışlımı yaratıcısı olarak tanınır; felsefesine bu ad üç büyük eleştirisinden (salt akim, pratik akhn […]
Yunan tarihçisi, felsefecisi ve komutanı (Atina, İ.Ö. 430’a doğru-İ.Ö.355’e doğru). Varlıklı bir ailenin oğlu olan Ksenophon, önce sofistlerin yanında öğrenim gördü, İ.Ö. 404’e doğru Sokrates’le karşılaştı ve onun görüşlerini benimsedi. İ.Ö. 401’de, Genç Keyhüsrev’in, kardeşi Artakserkses H’ye karşı yaptığı sefere katılan Thebaili dostu Proksenos’un çağrısına uyarak Anadolu’ ya geçti. İki ordu Babil yakınlarında karşı karşıya […]
Bir varlık alanında ya da tüm evrende iki ilkenin temel olduğunu ileri süren felsefe öğretisi. Bu ilkelerin eşzamanlı ve birbirine indirgenmez olduğu düşünülür. Çeşitliliği birliğe indirgeme çabası, çoğunlukla, farklı ya da karşıt iki ilkenin ayırt edilmesi sonucunu doğurur. Bunlar, bir araya gelmeleriyle ya da çatışmalarıyla, dünyanın ya da dünyada bulunan insanoğlunun açıklanması için gerekli ilkelerdir. […]
Şeylerin gerçekliğini idealara ya da bunları düşünen öznenin bilincine (bu, bireysel özne ya da genellikle zihin [tin] olabilir) indirgeyen öğretilerin tümü. İdealizm, her evrim ve üerlemenin kaynağını ruhsal gerçekliğin oluşturduğunu da ileri sürer. Bu görüşe göre, dünyayı yöneten şey idealardır. İdealizm, özel bir öğreti olmaktan çok, bir büyük düşünce akımı olduğu için temel özelliklerini, ona […]
İdea Nedir? Felsefedeki Anlamı ve Varlık bilimsel Gerçekliği, Felsefede, geniş anlamıyla, imgeleri de içine almak üzere her çeşit tasarımı belirten terim. İdea’ya, duyularımıza verilmiş bir nesneye ilişkin olduğu zaman algı; görülebilen, ama o anda duyulara verilmemiş bir nesneye ilişkin olduğu zaman imge; tam anlamıyla düşünsel bir gerçeğe ilişkin olunca görüş (ya da anlayış); geçmiş bir […]
Son Yorumlar