Alman yazarı ve bestecisi (Königsberg, Prusya, 1776-Berlin, 1822). Anneannesiyle dedesi tarafından yetiştirilen ve asıl adı Ernst Theodor Wilhelm olan Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Königsberg’de hu­kuk öğrenimi gördükten sonra, Polonya’da evlendi; bu arada yazı yazmaya, dinsel ve din dışı müzik bestelemeye başladı. 1807’de seçimini yaparak Phantasies- tückenach Callot’s Manier’i (Callot Üslubunda Fanteziler, 1814) yayımladı, bunu Kreisleriana […]

İngiliz felsefecisi (Malmesbury, 1588- Hardvvick Hail, 1679). Bir din adamının oğlu olan Thomas Hobbes, Oxford’da öğrenim gördükten sonra Cavendish ailesinin yanına eğitmen olarak girdi. Eukleides’in Stoikheia’smı (Elemanlar) okuyarak geometrik kanıtlamanın kesinliğini anladı; İtalya’ya ve Fransa’ya giderek Galilei, Mersenne ve Gassendi’yle tanıştı. 1640’ta The Elements of Law, Natural and Politic’i (Doğa ve Siyaset Yasasının İlkeleri) yayımladı. […]

Danimarkalı dilbilimci (Kopenhag, 1899-Kopenhag, 1965). H. Pedersen’in öğrencisi olan ve yeni- dilbilgiciler geleneğinde yetişen Louis Trolle Hjelmslev, ilk araştırma­larını litvancanın ses yapısı üstüne yaptı ve bunları Etııdos bcıJtiqııes (Ballık Dilleri İncelemeleri, 1932) adlı doktora tezinde değerlendirdi. Bu arada özellikle, R. Rask’ın yapıtla­rıyla ilgilenerek birçok elyazmasını yayımladı. 1931’de V. Br0ndal ile Kopenhag Dilbilim Çevresi’ni kurdu; bu Çevrenin […]

Alman devlet adamı (Braunau, Yuka­rı Avusturya, 1889-Berlin, 1945). Orta halli bir gümrükçünün oğlu olan Adolf Hitler, Linz Ortaokulu’nda pek başarılı sayılamayacak bir eğitim gördü. 1905’te okulu diploma alma­dan bırakarak, Viyana’ya gitti. İçinde duyduğu sanat eğilimini burada gerçekleştirebileceğini düşünüyordu. Ama, Güzel Sanatlar Akademisi’ne giriş sınavlarında iki kez uğradığı başarısızlık onu derin bir düş kırıklı­ğına uğrattı ve […]

İngiliz kökenli A.B.D’li film yönet­meni (Londra, 1899-Hollyvvood, 1980). Sinemaya İngiltere’de sessiz film­lerde ara başlıkların çizicisi olarak başlayan Alfred Hitchcock, kısa sürede yönetmen yardımcılığına yük­seldi (1922), 1925’te de, yapımcılığa başladı. Birbirini tutmayan birkaç başlangıç denemesinden sonra, gör­sel ve işitsel öğelerdeki titizlik bakı­mından ilgi çekici olan ilk sesli İngiliz filmi Blackmail’i (Şantaj, 1929) yaptı. İngiltere’deki çalışma döneminde […]

Japon imparatoru (Tokyo, 1901). imparator Yoşihito ile imparatoriçe Temei’nin oğlu olan Hirohito, Japon inanışına göre Tanrı’nın torunu olarak doğmuştu, kendisi de bir gün tanrı olacaktı. 1914’te soylular okulu Grakuşin’i bitirdi, 1916’da da veliaht seçildi. 1921 yılında Avrupa gezisine çıktı (böyle bir gezi o güne kadar hiçbir veliaht tarafından yapılmadığı için önemli sayılır), ülkesine döndüğünde de […]

Alman feldmareşali ve devlet adamı (Poznan, 1847-Neudeck, 1934). Harp okulunda okuduktan sonra Prusya Muhafız Alayına giren ve 1866 ile 1870-1871 savaşlarına katılan Paul von Beneckendorff und von Hindenburg, Moltke ve Schlieffen’in bakanlıkları sırasında Harbiye bakanlığında görev aldı. 1900’de tümgeneralliğe yükseldi; 1911’de de emekliye ayrıldı. Ama 1914’te yeniden göreve çağrıldı. Doğu Prusya cephesinden sorumlu olan ve […]

Yunan ozanı (Askra, Boiotia, İ.Ö. VIII. yy’ın ortalan). Önceleri, aynı dili ve aynı şiirsel ölçüleri kullandıkları için Homeros ile Hesiodos çağdaş sayılırlardı. Ama sonradan, Erga Kai Hemerai (İşler ve Günler) adlı yapıtının yazılış tarihi alarak İ.Ö. VIII. yy’ın ortaları belirlendi. Hesiodos’un yaşamı konusunda, söz konusu yapıtın başında kendisiyle ilgili olarak söylediklerinden başkası bilinmez: Bu giriş […]

Yunan felsefecisi (Efes, İ.Ö. 540’a doğru-Efes, İ.Ö. 480’e doğru). Sokrates öncesi felsefecilerden olan Herakleitos’un düşüncesini, aydınlık bir biçimde açıklamak olanaksız gibidir; bundan ötürü felsefeci “karanlık” diye nitelenmiştir. Aristoteles bile onu pek anlayamadığını söylüyordu. Yazdıklarından ancak bazı parçalar bize ulaşmıştır (bunların gerçekten Herakleitos’un yazıları olduğu da tartışılmaktadır). Bu parçalar, Eskiçağ yazarlarının ve daha sonra Kilise Babalarının […]