Kaldıraç Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Bir dayanak noktası alınarak yük kal­dırmada kullanılabüen, tahta ya de metalden sert çubuk.

İşleyiş Düzeni ve Özellikleri

Kaldıraç, üstünde iki kuvvetin etki et­tiği, bir nokta ya da bir eksenin (da­yanak noktası ya da ekseni) çevresin­de hareket eden sert bir parçadan oluşur: Kuvvetlerden birine direnç kuvveti, karşıtına da hareket ettirici kuvvet denir. Hareket ettirici kuvvet, direnç kuvvetini dengelemeye yarar. Dayanak noktasının kuvvetlerden her birinin uygulanma noktasına olan uzaklığına kaldıracın kolu denir. Bir R kuvvetini dengelemek için, denk ge­len kaldıraç kolunu uzatmak koşuluy­la, istendiği kadar küçük bir P kuvve­ti uygulanabilir. Arkhimedes’in “ba na bir dayanak noktası verin, dünya yı yerinden oynatayım” demesine yol açan, işte bu ilkedir.

Üç Kaldıraç Çeşidi ve Uygulama Alanları

Sabit eksenin, hareket ettirici kuvvet ve direnç kuvvetinin uygulanma nok­talarına göre bulunduğu üç duruma göre, üç çeşit kaldıraç vardır: 1. Da­yanma ekseni, direnç kuvveti ile ha­reket ettirici kuvvet arasında olanlar (Çiz. 1); 2. direnç kuvveti dayanma ek­seni ile hareket ettirici kuvvet arasın­da olanlar (Çiz. 2.); 3. hareket ettirici kuvveti dayanma ekseni ile direnç kuvveti arasında olanlar (Çiz. 3.).

Kaldıraç, makinelerin en yalınıdır; birçok makine de bir kaldıraçlar top­luluğu olarak düşünülebilir. Kaldıraç, ağır yüklerin kaldırılmasında, artırıl­mak ya da azaltılmak istenen bir kuv­vetin, çoğaltılmak ya da düşürülmek istenen bir hızın aktarılmasında, doğ­rusal ya da açısal bir yer değişimin ölçülmesinde kullanılabilir. Ayrıca birçok aygıtın yapımında da kaldıraç­tan yararlanılır: Sözgelimi terazi, el arabası birer kaldıraçtır.

Hadi Paylaş!