izomerlik Nedir?

Farklı kimyasal ya da fiziksel özellik­te olan ama kimyasal çözümlemeleri aynı yüzdelik bileşimi (aynı kaba for­mül) sağlayan bileşiklerin (izomer) özelliği.

“Eşit parçalardan oluşmuş” anlamı­na gelen izomer sözcüğü 1831’de j.J. Berzelius (1779-1848) tarafmdan or­taya atılmıştır.

Birçok izomerlik, organik kimyayı ilgilendirir.

Yer İzomerliği Ve İşlevsel İzomerlik

Yer izomerliği söz konusu olduğunda, iki izomer ancak bir kökün ya da iş­levsel bir kümenin yerindendolayı ayrılırlar. Mineral kimyasında, şu tip kompleksler seçilebilir: Farklı renk ve özellikteki [Pt Cl2 (NH3)4) Br2 ve [Pt Br2 (NH3)J Cİ2. Ayrıca, kompleks­lerdeki su izomerliği de karşılaştırılabilir: Gri-mor [Cr (H20)6] Cl3, koyu ye­şil [Cr Cl2 (H20)4) Cl. 2H20 ve yeşil [Cr C1 (H20)5] cı2. h2o.

İşlevsel izomerlik, aynı bir kaba for­mül için, farklı işlevlerin var olması­na denk düşer. Sözgelimi: C3 H60, CH:J -CO-CH3 asetonu ve propenolü (alilalkol) CH2 = CH-CH2OH betimleyebilmektedir.

Stereoizomerlik

Çeşitli uzamsal konfigürasyonlarm sı­nıflandırılması, iki tür izomerliğin ayırt edilmesine yol açar.

Geometrik İzomerlik Ya Da Cistrans İzomerliği

Geliştiril­miş aynı formüle, belirli bir düzlemin iki tarafında farklı biçimde yer alan köklere sahip iki izomer denk düşebi­lir. Sözgelimi, organik kimyada, maleik ve fümarik asitlerdeki etilenik cistrans izomerliği (Çiz.l) ya da, altıgen halkalardaki “sandalye kayık” izo­merliği (Çiz. 2). Mineral kimyasınday­sa, [Co Cl2(NH3)4]kobaltidikloro tetramin kompleks iyonu sayılabi­lir.

Optik İzomerlik

Geometrik izomerlikten, molekülün bakışımsız bir atom içermesi gerektiği için ayrılır. Sözgelimi, dört farklı kümeye bağlı karbon atomu: CH3 -CHOH-COOH laktikasit. Polarılmış ışığın polarlanma düzlemini dik olarak sağa döndü­ren izomer “dekstrojir”, öbürü “levojir” olarak adlandırılır. Bu iki biçim öteleme yoluyla üst üste gelemezler ve saymaca bir A aynasında biri öbürü­nün görüntüsü durumundadır. Elde edilen izomerler, birbirlerinin optik tersleridir (ya da enantiyomorflar). Siklanik türevlerin, ozların, tartarik asidin ve aminoasitlerin, birçok bakışımsız karbon içerdiklerinden, birden çok optik izomerleri vardır. Sözgelimi, tartarik asit HOOC-(CHOH)2 -COOH (Çiz. 3). “Doğal olarak etkisiz” denen izomer, bir bakışım düzlemi içerir ve bundan dolayı da optik etkenliği yok­tur. Bunu, denkleşmeden ötürü etkisiz olan ve “rasemik karışım” denen, dekstrojir ve levojir izomerlerin eşmoleküllü karışmamdan ayırt etmek ge­rekir. Bu kavramı, bakışımsız karbon taşımayan, ama bütün molekülünün bakışımsız olduğu bileşiklere yaymak gerekir. Böyle bir durumla, köklerle yerdeğişimine uğramış difenilde ve karmaşık minerallerde karşılaşılır. Et­ken izomerlerin yalnızca döndürücü güçlerinden dolayı değil de, billur bilimsel ve fizyolojik güçlerinden dola­yı da farklılaştıkları görülecektir. Döndürme gücü bulunmayan rasemik karışımların özel fizyolojik nitelikleri de yoktur.

izomerlik

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.