Sevim Hanım o gün gözlükçüsüne uğradı. Yakın gözlüğünü değiştirmek istiyordu. Gözlük modellerini inceledi. Gözlükçüsünün de fikrini alarak bir model beğendi. Gözlükçü birkaç işlemden sonra akşama gözlüğünü alabileceğini söyledi.
Sevim Hanım akşam gözlüğünü aldı. Evine gidince her akşam yaptığı gibi gözlüğünü taktı, eline örgüsünü aldı. Uykusu gelene kadar örgüsünü ördü, uykusu gelince örgüsünü ve gözlüğünü kaloriferin üzerine bıraktı ve yattı. Sabah gazete okumak için gözlüğünü aldı. Bir de ne görsün gözlüğünün camı çerçevesinden ayrılmıştı.
Sizce bunun nedeni ne olabilir? Isıtılan ve soğutulan maddelerin sadece sıcaklıkları mı değişir? Yoksa başka tür değişiklikler de olabilir mi?
Gözlük ısındığı için genleşmiş ve can yerinden çıkmıştır. Isıtılan ve soğutulan maddelerin sadece sıcaklıkları değişmez bu maddelerde ısıtılma ile birlikte genleşme ve büzülme de gerçekleşir.
Maddelerin ısı alması sonucunda hacimlerinin artmasına genleşme denir. Maddelerin ısı vermesi sonucunda hacimlerinin azalmasına ise büzülme denir. Isı alan maddeler genleşirken, ısı veren maddeler büzülür. Genleşme ve büzülme olayları birbirinin tersidir. Maddeler ısıtıldıklarında ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına kadar soğutulduğunda da genellikle aynı oranda büzülür
ve eski hallerine dönerler.
Katılarda genleşme ve büzülmeyi bilmemiz hayatımızı kolaylaştırır. Örneğin gözlük yapımı sırasında genleşmeden yararlanılır. Bu işlemde ilk önce çerçevenin ısıtılarak genleşmesi sağlanır. Sonra genleşen çerçeve içine cam takılır, çerçeve soğuyunca büzülür ve camı sıkıca kavrar. Böylece camın çerçeveden düşmesi engellenir.
Son Yorumlar