İnsanda kan grubunu belirlemede etkili rol oynayan üç farklı gen (A, B,0) bulunur. A ve B genlerinin her ikisi de 0 genine baskın iken, A ve B geni arasında eş baskınlık görülmektedir. Kan grupları insanların kırmızı kan hücrelerinde bulunan proteinlerin varlığına ve çeşidine göre belirlenmektedir. Bu proteinler antijen olarak adlandırılır. İnsanlar da bu antijenlere karşı savunma amacı ile antikorlar bulunmaktadır. Yanlış yapılan bir kan nakli sonucunda bu antikorlar kırmızı kan hücrelerinin birbirine bağlar ve çökelme denilen reaksiyonu gerçekleştirirler. Bu durum damarlarda soruna neden olur hatta ölümle bile sonuçlanabilmektedir. AB genel alıcıdır, 0 genel vericidir.
Kan grubu konusunda bir diğer önemli husus ise Rh faktörüdür. Bu özellik üzerinde etkisi olan iki gen bulunur. R geni r genine baskındır. İnsan kırmızı kan hücrelerinde A ve B antijeni haricinde Rh antijeni (D antijeni) bulunabilir. Kırmızı kan hücresinde R antijeni bulunduran kişiler Rh (+), bulundurmayanlar Rh (-) grubuna dahildirler. İnsanların Rh antijenine karşı oluşturulan antikorlar bulunabilir. Bu antikorlar doğuştan değil sadece Rh antijeninin vücuda girmesi halinde üretilir.
H antijenin üretilmesinde etkin olan gen lokusu, AB0 kan grubu genlerinden farklıdır. Çekinik olan h geni dominant olan H geninden çok daha nadir görülür ve “hh” homozigot bireylerin görülme olasılığı çok azdır. Bu durumlarda H antijeninin üretimi gerçekleşmez ve anti-A ve anti-B serumları ile teste tabi tutulduğunda 0 grubu gibi görünür.
A ve B antijenleri, H antijeni olarak adlandırılan bir ortak öncü molekül sayesinde üretilmektedir. 0 kan grubunda, H antijeni değişiklik geçirmez ve kan hücrelerinin yüzeyinde antijenler bulunmaz ve fenotip 0 olarak karşımıza çıkar.
Genetik yapısında çekinik bir şekilde “h” alellerin bir araya gelmesi durumunda H antijen maddesi sentezlemez, bu sebeple A ve B grubu enzimler bulunsa dahi antijen üretimi oluşmaz. Bunun sonucunda kan grubu fenotip 0 ancak genotip olarak AB kan grubuna sahip olmuş olur.
Son Yorumlar