Heralles’i bir canavarla savaşırken gösteren süslemeli bir tabak
Yunan mitolojisinin en sevilen ve en ünlü kahramanlarından biri (Romalılar tarafından Hercules diye de adlandırılmıştır). Helenizm öncesi dönemden İlkçağ sonuna kadar sürekli gelişerek eksiksiz bir çevrim oluşturan çeşitli efsanelerde yer alır. Başlıca kişisi olduğu Herakles mitinde, yaptığı on iki iş anlatılır. Homeros efsanesine göre, Thebai’de doğmuştur; babası Zeus, annesi de Tiryns kralı Amphitryon’un karısı Alkmene’ dir.
BÜYÜK KAHRAMAN
Herakles, gençliği ve tüm yaşamı boyunca birbiriyle çelişen iki etki altında kalmıştır: Zeus’un hoşgörüsü ve sevgisi ile Zeus’un karısı Hera’nın düşmanlığı, hatta nefreti. Bütün öbür Yunan mitolojisi kahramanlan gibi Herakles’in yazgısı da önceden belirlenmişti: Herakles, başlıca görevi uygar bir dünya kurmak olan yarı tanrılar soyundandı.
Ortaya çıkışı, çok eski bir efsane dönemine rastlar. Cahilliğe ve yabanıllığa karşı verdikleri savaşımda insanlara yardımcı olmak amacıyla onları aydınlatmaya çalışan Olympos tanrıları tarafından gönderilmiştir. Bütün girişimlerinde, bu tanrılar, özellikle de Athena ve Herakles tarafından desteklenir.
HERAKLES’İN ON İKİ İŞİ
Herakles’in işlerinden ilki, halkı korkutan canavar Nemea aslanını yakalayıp öldürmektir. Herakles, bu başarısından sonra aslan postunu yüzerek giyer, böylece aslan postu gücünün simgesi olur. Daha sonra sıra Lerne hidrasına gelir: Lerne bataklığındaki bu çok başlı canavara ölüm kusan soluğu yüzünden yaklaşılamıyormuş. Herakles, yeğeni İolaos’un da yardımıyla, kestiği her kafanın boynunu yakarak canavarı öldürür. Üçüncü iş, Erymanthos’da yaşayan dev bir yaban domuzunu canlı olarak yakalamaktır. Herakles, daha sonra Keryneia geyiğini ele geçirmek zorundadır. Bu geyiği tam bir yıl izler ve sonunda ekinlere zarar vermesini engellemek için öldürür, boynuzlarını da Artemis’e verir. Dönüşünde Eurystheus, Herakles’ten insanlara ve hayvanlara saldıran Stymphalia gölünün kuşlarını ortadan kaldırmasını ister. Bu işte Herakles’e yardımcı olan Athena ve Hephaistos, kuşları korkutmak ve ormandan dışarı çıkarmak için tunçtan ziller yaparlar; Herakles’e de yalnızca kuşları oklarla öldürmek kalır. Alpheios ırmağının yatağını değiştirerek, Elis kralı Augeias’ın uçsuz bucaksız ahırlarını bir günde temizler. Yedinci iş olarak Girit’e dehşet saçan azgın bir boğayı yakalar ve Hera’ya sunmak ister ama o, armağanı kabul etmez. Trakya kralı Diomedes’in insan etiyle beslediği atlarını yakalar ve onlara efendilerini parçalatır. Eurystheus’un kızının isteği üstüne Herakles, Amazonlar krallığına gider ve çarpışmada ölen kraliçe Hippolyte’nin kemerini alır. İber kralı Geryon’un sığırlarını ele geçirmek için Libya çölünü aşmak, bir adı da “Herakles sütunları” (Cebelitarık boğazı) olan “Herakles kapıları’ndan geçmek ve sayısız tehlikeye göğüs germek zorunda kalır. Kerberos’u (üçbaşlı köpek), yeğenine götürmek amacıyla yeraltı ülkesine iner. Son işinde de Atlas’ın ayağının dibinde uzanan Hesperis’lerin bahçesinin altın elmalarını çalarken birkaç saat süreyle gökyüzünü omuzları üstünde taşır ve zincire vurulmuş Prometheus’u kurtarır.
Nessos’un (daha önce öldürdüğü bir kentauros), zehirli kanına bulanmış gömleğini giyen Herakles’in her yanını dayanılmaz acılar kaplar: Bu acılara bir son vermek için Oite dağının tepesinde bir odun yığınında kendisini yakar.
Son Yorumlar