Henry VIII’in mührünün ön ve arka yüzü
İngiltere ve İrlanda kralı (Greenwich, 1491-Westminster, 1547). Henry VII ile Elizabeth of York’un oğlu ve Tudor sülalesinin ikinci kralı olan Henry VlII’in çocukluğu, İngiltere’ye Thomas More’un ve Colet’nin (Kilise’nin aşırıya kaçan davranışlarıyla din adamlarının bilgisizliğini sürekli eleştiriyordu) etkisiyle gelmiş hümanizm ve Rönesans düşüncesi içinde geçti.
Machiavelli’nin görüşleriyle beslenmiş, iyi eğitilmiş, zeki, sanat ve edebiyat tutkunu, yakışıklı, duygusal bir Rönesans prensi olan Henry VIII, aynı zamanda da son derece bencil, kendini beğenmiş, acımasız, yapılan hizmetlere karşı duyarsızdı: Bunun sonucu olarak da karılarından ikisini (Anne Boleyn, Catherine Hovvard), kendisine karşı direnen Thomas More’u ve kendisine karşı sevgisini yitiren Thomas Cromwell’i öldürttü.
Hükümdarlığının Birinci Dönemi (1509-1530)
Henry VIII, 1509’da, babasından, iktisadi alanda önemli ilerlemeler geçirmiş, barış içinde bir İngiltere devraldı. Hükümdarlığının birinci dönemi olarak belirleyebileceğimiz 1509-1530 yılları arası, kardinal Wolsey’in yönetimindeki hükümetle dikkati çekti; Wolsey, Avrupa’da güçler arasındaki denge siyasetini başlattı. Amaç, İngiltere’nin iki Avrupalı büyük güç olan İspanya ile Fransa’nın egemenliğine girmesini önlemekti. 1520’de yapılan Cloth of Gold (Altın Çadırlı Ordugâh) görüşmesinde Henry VIII, François I’e karşı, Kari V’e (Şarlken) yakınlık gösterdi. Henry VlII’in boşanması, Wolsey’in gözden düşmesine neden oldu. Bir erkek vârisi olmasını isteyen ve karısı Catherine d’Aragon’un artık çocuk veremeyeceğine inanan Henry VIII, kraliçenin çevresinden Anne Boleyn ile evlenmek için boşanmaya karar verdi. Ama, Catherine d’ Aragon’un yeğeni Kari V’ten çekinen papa Clemens VII, boşanma işlerini sürüncemede bıraktı.
Boşanma Olayı Ve Anglikan Bölünmesi
Sabırsızlanan Henry VIII, boşanma olayını Canterbury başpiskoposu Thomas Cranmer aracılığıyla sağladı (1533); ardından da, hemen Anne Boleyn ile evlendi. Artık papayla bağlarının kopması kaçınılmaz olmuştu; 1534 Kasımında, Parlamento, kralı İngiliz Kilisesi’nin başkanı yaptı ve İngilizleri, yalnızca krala ant içmeye zorladı. Bununla birlikte, daha henüz bir Protestanlık hareketi söz konusu değildi; çünkü Henry VIII, kendisine karşı çıktıkları sürece, Katolikleri olduğu kadar, Protestanları da cezalandırıyordu. Bu arada da, krallığın Kilise mallarına el koymasıyla patlak veren ayaklanma bastırıldı (1536).
İngiltere’nin Siyasal Ve Toplumsal Evrimi
İngiliz Parlamentosu, Henry VlII’in Papalığa karşı sürdürdüğü savaşımdan güçlenmiş olarak çıktı. Kral hükümete bağlı organları güçlendirdi; ayrıca, savaşa elverişli olan bir filo kurdurdu.
Henry VIII döneminde, toplumsal alanda da küçümsenmeyecek bir evrim oldu: Gerçekten de kral, İki Gül savaşı (1455-1485) sırasında elde edilen taht mallarını satarak ve Kilise mallarına el koyarak, kendisine bağlı olan yeni bir aristokrasi yarattı
Son Yorumlar