Az çok dik yamaçlarla çevrili, çökmüş ve düz bölge.
Bu genel tanımdan kalkılarak havza terimi birçok farklı anlamda kullanılmıştır. Sözgelimi, bir okyanus havzası, dibi çok az engebeli olan bir Vosges’lar bölgedir.Güney Atlas Okyanusu’nda, orta sırttan ayrılan dallar, batıda, Brezilya havzasını Arjantin havzasından ayırır; doğuda, Afrika kıyısında, aynı biçimde dört havza birbirinden ayrılır. Tortul havzalar da çöküntü alanlarıdır. Bunun en iyi örneklerinden biri de Paris havzası ve İngiltere’deki uzantısı olan Londra havzasıdır. Bu tortul havzalar, yerkabuğunun milyonlarca yıldır varolan ve denizin birçok kez ilerleyerek tortullar bıraktığı bölgelerdir. Deniz ilerlemelerinin ve gerilemelerinin birbirini izlemesi, çeşitli tabakaların oluşmasına olanak vermiştir: Bu nedenle arazi tabakaları diziler halinde düzenli olarak birbirini izler. Havzalarda sıradağların oluşmasına bağlı tektonik olaylar da gerçekleşmiştir. Bütün bu veriler, stratigrafinin bu bölgeleri neden temel inceleme konusu olarak seçtiğini açıklamaktadır, Gerçekte, arazi tabakaları bütünüyle yatay değildir, merkeze’doğru yaklaşan (bu özellik,tortul havzaların kenarları hafifçe yükselmiş bir tabak yığınına benzemesine yol açar) hafif bir eğimi (1° ya da 2°) vardır. Bu hafif eğim, yumuşak ve sert kayaçların almaşık olarak birbirini izlemesi, akarsu aşındırması, özel bir engebenin oluşmasına yol açar; bu engebede, sert tabakaları dilimlerine göre kesen sarp kıyılarla (cuestas), dayanıklı tabakaların doğal eğimini izleyen, yumuşak tabakaları da aşındıran hafif eğimler art arda birbirini izler. Havza, hidrojeolojide de kullanılan bir terimdir. Bir ırmağın debisinin ve düzeninin incelenmesi, bütün beslenme kaynaklarının araştırılmasını ve söz konusu ırmağı besleyen akarsuların dökümünün yapılmasını gerektirir. Böylece, tepesi, ekseni oluşturan ırmağın aşağı kesimine bakan, genellikle koni biçiminde ve doruklarla sınırlı (su ayrımı çizgisi) geniş bir bölge belirlenir. Su ağı havzası ya da hidroğrafya havzası olarak adlandırılan böyle bir bölge, ırmağa doğru eğimli sıradağların yamaçlarını da içine alan ve çeşitli engebeleri bulunan arazileri bir araya getirir.
Son Yorumlar