Askeri Havacılık
Uçakların, planörlerin ya da helikopterlerin, saldın, savunma, gözlem, destek, vb. amaçlarla kullanılması askeri havacılığı oluşturur. Askerî havacılığa düşen başlıca görevler arasında şunlar sayılabilir: Düşman saldırılarını saptamak ve engellemek (hava) savunmasının görevi düşman topraklarında keşif görevlerini yerine getirmek, düşmana karşı görevlendirilen kuvvetlere taktik destek sağlamak, düşman toprağındaki yakın hedeflere saldırı düzenlemek (taktik havacılığın görevi), düşman hedeflerini bombalamak (stratejik havacılığın görevi); harekât bölgesine malzeme ve personel taşımak, çarpışma birliklerinin ikmalini yapmak, yaralıları toplamak, yardım sağlamak (stratejik ve taktik taşıma havacılığının görevi); düşmanı saptamak ve yok etmek, uçak gemilerinden saldırılar yapmak, deniz kuvvetlerine karşı düşmanın hava saldırılarını saptamak (deniz havacılığının görevi).
Hava Savunması
Hava savunma sistemlerinin amacı, uçuş sırasında müttefik topraklara saldıran düşman uçak ve füzelerini yok etmektir. Bu sistemler, saptama, tanıma, izleme ye yakalama düzenlerinden oluşur. Önemli bir altyapı gerektiren ve müdahaledeki çabukluklarıyla nitelenen bu tür sistemler radarlardan, yakalamadan önceki evre için yerde kumlu bilgisayarlardan, yok etme evresi için de avcı uçaklarından ya da savaş füzelerinden yararlanırlar. Sürekli alarm halinde olan avcı uçaklarının çıkış hızı çok yüksektir (dakikada 5 000 m); Mach2’den öteye uçabilirler ve havadan havaya atılan füzelerle donatılmışlardır: Sözgelimi, A.B.D. yapımı değişken yapılı F-14 (Mach 2; 9 000 kg’lık iki reaktör) ve Fransız yapımı Mirage F 1 (Mach 2,2; i 7 160 kg’lık bir reaktör). Bu uçaklar çoğunlukla atış radarlarıyla donanmışlardır.
Taktik Havacılık
Taktik havacılığın görevleri, apansız saldırılar düzenlemek, hava keşifleri gerçekleştirmek, yer birliklerine destek sağlamak, savaş alanlarına malzeme ve birlik ikmali yapmaktır. Bu görevler, hafif uçaklarla ya da helikopterlerle gerçekleştirilir. Taktik uçaklar, düşman uçaklarının radarlarından kaçmak için her zaman yere en yakın mesafeden uçabilmeli, saldırı anında bu radarların çalışmasını bozabilmeli ve gene bu radarlar tarafından saptanıp saptanmadığını bilebilmelidir. Taktik havacılık uçakları, küçük bir atom bombası ve özel silahlarla donatılabilir: Fransız-İngiliz ortak yapımı Jaguar (Mach), 7; 3150 kg’lık iki reaktör) ve Amerikan yapımı F1 (Mach 2,5; 9 070 kg’lık iki reaktör) bu tip uçaklardır.
Dikey kalkışlı ve inişli taktik uçakların, yerde kolaylıkla gizlenebilmelerinden ötürü çok büyük bir üstünlükleri vardır. Bu dizi içinde İngiliz yapımı Harrier (Mach 0,95; 8 700 kg’lık türboreaktör) sayılabilir. Helikopterlerden de çeşitli savaşlar sırasında hem saldırı hem de komando görevleri için yararlanılmıştır. Taktik havacılığın güçlü araçları olan helikopterler arasında özellikle Fransız-İngiliz ortak yapımı Puma (280 km/s; 1 300 BG’lü iki türbin) ve Amerikan yapımı Lockheed Cheyenne (410 km/s; 3 435 BG’lü bir türbin) yine Amerikan yapımı Panthere sayılabilir.
Stratejik Havacılık
Stratejik havacılığa düşen görevler özellikle keşif ve uzaktan bombardımandır. Keşif alanında, uçak, uyduya göre düşmanın tahmin edemeyeceği yörüngeleri izleme ve dolayısıyla daha az vurulabilir olma üstünlüğü taşır. Bombardıman alanındaysa, kullanılan uçaklar nükleer yüklerle donatılırlar. Bu uçak dizisinden Fransız yapımı Mirage IV(Mach 2,2; 7000 kg’lık iki türboreaktör) ve North American RockwellB 1 sayılabilir. Bu aygıtlar sürekli alarm halinde bulunabilirler ve 5 dakika içinde
12000 litre aktarabilen, Amerikan yapımı KC135 gibi yakıt uçakları tarafından ikmal edilebilirler.
Uzak erimli kıtalararası füzelerin, stratejik bombardıman sorununa bir çözüm getirdiğini de belirtmekte yarar vardır. Bununla birlikte, uçak, füzeye oranla bazı sınırlar içinde kendi başına karar verme ve atışı en uygun zamanda yapabilme üstünlüğünü taşır.
Taşıma Havacılığı
Taşıma havacılığı, birliklerin ve donanımlarının hareketlilik sorununa bir çözüm getirir. Taşıma havacılığının, çarpışma halindeki birliklerin ikmali, yaralıların taşınması, paraşütle insan ve malzeme yollanması ya da hava köprüleri aracılığıyla birlikler taşıma gibi çeşitli görevleri vardır. Kullanılan uçaklar çoğunlukla iktisadi nedenlerden dolayı türbopropülsörlerle (türboiticiler) donatılırlar ve gelişigüzel düzenlenmiş alanlara inebilirler. Bu uçaklar arasında hava püskürtmeli kanatlı Breguet 941 ve Fransız-Alman ortak yapımı Transall sayılabilir. Ağır taşıma uçakları arasındaysa Sovyet yapımı AntonovAN22 ve Amerikan yapımı C5 A Galaxy yer alır.
Deniz Havacılığı
Deniz havacılığının görevleri arasında, avcı uçaklarıyla avlama ve hava ordusuna destek sağlama gibi klasik görevlerin yanı sıra, düşman denizaltılarını saptama ve yok etme görevleri de vardır. Bu görevlerde kullanılan uçaklar için denizlerde büyük uçak gemilerinden yararlanılır. Bu tür uçakların en belirgin özellikleri, ikmal yapmadan uzun yol katedebilmeleri ve karmaşık deteksiyon aygıtlarıyla donanmış olmalarıdır. Sözgelimi, Fransız yapımı Breguet Atlantic (12 kişilik mürettebat; ikmal yapmadan aldığı yol 7500 km; 6200 BG’lü iki türboreaktör) ve Amerikan yapımı Lockheed Origin (10 kişilik mürettebat; ikmal yapmadan aldığı yol 8000 km; 4 900 BG’lü dört türbopropülsör) sayılabilir. Uçak gemilerine yüklenen uçaklar iyi itiş ağırlık özelliklerine sahip olmanın yanı sıra, aşınmaya karşı da dirençli olmalıdırlar. Kısa kalkış ve inişli uçakların (sözgelimi, İngiliz yapımı Harrier) büyük üstünlükleri vardır; çünkü bunlar aynı zamanda helikopterlerle ve karşıt hava saldırıları için denizden denize ve denizden havaya atılan füzelerle donatılmış hafif tonajlı uçak gemilerinden kalkabilirler Bu tür uçaklar arasında Amerikan yapımı değişken yapılı ve hızı Mach 2,5’ten yüksek olan Grumman sayılabilir.
Sivil Havacılık
Sivil havacılık, ticari havacılığı ve genel havacılığı kapsar. Ticari havacılığın başlangıcı 24 Aralık 1918’e uzanır; Bu tarihte Latecoere havayollarına bağlı Breguet XIV ile Toulouse-Barselona arasında, posta taşımacılığı amacıyla ilk deneysel uçuş gerçekleştirilmiştir. 1923’te, bu hava hattı Casablanca ile Dakar arasına genişletilmiş ve Latecoere’in yerini alan Genel Hava Postası Kuruluşu tarafından 1925’te hizmete açılmıştır.
Genel Havacılık
Genel havacılık, askeri havacılık ve ticari havacılık dışındaki alanları kapsar.
Amatör Havacılık
Tek motorlu uçakları ve planörleri (motorsuz uçakları) içerir. Çeşitli havacılık kulüpleri, uçuş meraklısı birçok kişiye küçük uçakları kullanmayı öğretir.
İş Dünyası Havacılığı
Reaktörler ve türbopropülsörler (türbinli iticiler), pilotaj sistemleri, radyo pusulalar, otomatik yönetme sistemleri, vb. ülkelerdeki büyük özel kuruluşların üst düzeydeki yöneticileri tarafından kullanılan bu uçaklar giderek yaygınlaşmaktadır.
Çalışma Alanlarındaki Havacılık
Tarım alanında, böcek öldürücü ve yabani otları yok edici ilaçların uygulanmasında, bağların ve ekinlerin bakımında kullanılan uçakları kapsar. Ayrıca, topografyada ortofotoplanlarm düzenlenmesinde, yerfiziğinde toprakların incelenmesinde, balık avcılığında balık sürülerinin saptanmasında, reklamcılıkta bandrolların çekilmesi ya da gökyüzüne çeşitli ticari ürünlerin markalarının yazılmasında, yol trafiği için kurtarma ve gözetlemede (yaralıların hastanelere taşınmasında helikopterlerin büyük yardımı olmaktadır), yangına karşı savaşımda, vb. alanlarda da bu tür uçaklardan yararlanılır. Söz konusu aygıtların, kullanıldıkları alanlara uygun bir biçimde donatıldıklarını da belirtmek gerekir.
Son Yorumlar