Geçişme Nedir? Fizikte ve Biyolojide Geçişme Fizikte ve biyolojide kullanılan kavram.
FİZİKTE GEÇİŞME NEDİR?
Belli koşullar altında bulunan zarlar ya da yarı-geçirgen çeperler düzeyinde oluşan olaylar bütünü,geçişme diye adlandırılır. Yarı-geçirgen bir çeper, belirli bir cisim (sıvı ya da gaz) dışındaki başka hiçbir maddeyi geçirmeyen çeper olarak tanımlanır. Gözeneklerinde bir bakır ferrosiyanür çökeltisi oluşturulmuş bir kap, arı su için yarı geçirgen bir çeperdir. Şekerli suyla doldurulan böyle bir kap, arı suya batırıldığında (Bkz. Çizim), su, T tübünde sıvı bir h düzey farkı oluşturana kadar, kabın dışından içine geçer. Bu olay geçişme olayıdır. Sıvının h yüksekliği aynı yatay düzlem içindeki kabın iki yanında yer alan M ve M’ noktaları arasındaki bir basınç farkını gösterir. Bu basınç farkına,çözeltinin geçişme basıncı adı verilir.
GEÇİŞME BASINCI
Geçişme olayını inceleyen Van’t Hoff seyreltik çözeltilerdeki geçişme basıncının çözünmüş maddenin tükel gaz (ideal gaz) halinde bulunduğunda ve bu çözeltinin hacmini kapladığında uygulayacağı basınç olduğunu gösterdi. Dolayısıyle geçişme basıncı S olarak gösterildiğinde, “ = y RT eşitliği elde edilir; bı^rada R tükel gaz sabiti (R= 8,31 j/mol.K), T mutlak sıcaklık ve ^ oranı çözünenin, çözücünün birirn hacmindeki mol sayısıdır. Böylelikle, Van’t Hoff gerçek çözeltilerle (yani billursu cisimlerin çözeltileri) gaz haldeki cisimler (yani, içindeki moleküllerin kesinlikle tükel gaz yasalarına uyduğu seyreltik maddeler) arasında bir benzerlik .kurdu.
Kuşkusuz, Van’t Hoff kuralının uygulanabilmesi için çözeltilerin son derece seyreltik olmaları gerekir. Kap içindeki çözeltinin serbest yüzeyi üstüne bir basınç uygulandığında, karşıt olay gözlenir; Arı su, dış kaba geçer ve şeker çözeltisinin derişimi artar. Bu olay da ters geçişme olayıdır ve deniz suyunun tuzunun giderilme-sinde kullanılır: Tuzlu su, selüloz asetattan yapılmış yarı-geçirgen zarlar üstünde sıkıştırılır; arı su zarların öbür tarafında toplanır.
BİYOLOJİDE GEÇİŞME NEDİR?
Geçişme olayları canlı varlıklarda önemli bir rol oynar. Besin ya da boşaltım sıvılarının çözeltileri, gazlar, mikroplu zehirler, antitoksinler geçişme yoluyla hücrelere ve hayvan ya da bitki dokularına sızarlar. Kireçlenmiş ya da mineralleşmiş dokular, geçişme olayına az çok karşı koyarlar. Çözeltilerdeki her İyonlaştırıcı etken, devingen iyonlar ya da toplanmış iyonlar (miseller) oluşturmasına göre geçişmeyi kolaylaştırır ya da zorlaştırır (elektrogeçişme).Bazı hücreler kan plazmasındaki geçişme basıncı değişimlerine karşı duyarlıdır: Bunlara geçişme alıcıları adı verilir.
Son Yorumlar