Ganj ve Brahmaputra Irmağı Hakkında Bilgi, Asya’da iki ırmak. Himalaya’dan doğan bu iki kutsal ırmak geniş Bengal deltasında birleşmeden önce, Hindistan’ın kuzey eyaletlerini sular.
Ganj Irmağı
2700 km uzunlukta olan Ganj ırmağı kollarıyla birlikte 1 milyon km2’den daha geniş bir ovayı sularıyla besler. Bu ova nüfus yoğunluğu bakımından dünyanın en kalabalık yerlerinden biridir. Hindu inançlarına göre, çok kutsal sayılan ve toprağın verimliliğini sağlayan bu ırmak, içinde yıkananlara yeniden yaşam verir.
Dakka’nın güneyinde, deltadan bir görünüş.
Ganj ırmağı, Hardvar’a kadar bir sel görünümündedir. Bu noktadan sonra yükseltisi ancak 311 m’ye ulaşır. Her an sular altında kalabilecek 2-10 km genişlikteki bir ovada akar ama asıl ova yatağına Kanpur’da kavuşur (buradaki eğimi, her on kilometrede bir metredir). Allahabad’da, Yamuna’yla birleşen ırmağın debisinin iki katma çıktığı ve düz ovadaki genişliğinin 10 km’den 20 km’ye ulaştığı görülür. Râjmahâl dağlarını dolandıktan sonra, denizden 400 km uzaklıkta, kollara ayrılır. Sürekli su baskınlarına uğrayan doğudaki delta bölgesinin suları, Bangladeş’te Brahmaputra ırmağının sularıyla birleşir. Batı bölgesinde ırmağın yatağı, alüvyon birikmesiyle tıkanmıştır ve bu durum, Bhâgîrathi Hooghly üstünde kurulmuş olan Kalküta limanının etkinliğini engeller. Ganj’ın bellibaşlı kollarından biri, yüzlerce kilometre boyunca kendisine paralel olarak akan Yamuna’dır. Himalaya’dan geçerken hızlı akan Yamuna, alüvyonlu Pencap ovasından başlayarak yavaşlar. 1300 km uzunlukta olan Yamuna, 359 000 km2′ lik bir ovayı sular. İki ırmak arasında kalan topraklar Doâb (farsça “iki su”) olarak adlandırılır. Ganj’ın soldan aldığı bellibaşiı kollar, Himalaya’dan doğan Gogra (Ghagra), Gandak ve Kosi’dir. Dekkan yaylasından inen Son ırmağı,Patna’ya varmâdan Ganj’a katılır.
Bu karmaşık hidrografya ağı yalnız Himalaya’nın buzlarıyla değil, yaz aylarındaki muson yağmurlarıyla da beslenir. Hindistan’ın bu bölgesindeki yıllık ortalama yağış 1500 mm’nin üstündedir. Hazirandan ekime kadar süren yaz yağmurlarıyla taşkınlar dönemi başlar. Taşkınlar en yüksek noktasına ağustos ayında ulaşır. Bu dönemde 20 00 m/sn’den yüksek olan Ganj’ın debisi, 60 000 nf’/sn’yi bulur. Aşağı ve Yukarı Ganj’daki kanallar sayesinde, sık sık görülen su baskınları artık tehlikeli olmaktan çıkmıştır, Ganj ve kolları Himalaya’dan hızla inerken ovalar daki toprakları çok verimli kılan alüvyonları da taşırlar. Her şeye karşın tarım büyük ölçüde sulamayla yapılır. XIX. yy’da açılmış olan kanalların çoğu, derivasyon barajlarıyla beslenmektedir. Bundan dolayı debileri de çok düzenli değildir. Hidroelektrik enerji yitimi oldukça yüksektir. En iyi sulanan bölge Doab bölgesidir. Irmağın suladığı eyaletler (Uttar Pradeş, Bihar, Bengal) Hindistan’ın en kentleşmiş yerleridir. Hindu ve müslüman halk, burada bir arada yaşarlar.
Irmağın aşağı çığırında sık sık görülen ve sayıları yüz binlere varan ölüleriyle çoğu kez gerçek bir felakete dönüşen su baskınlarından korunmak için, köyler yüksek yerlere kurulmuştur. Bununla birlikte, zengin ya da yoksul, köylü ya da iş adamı, her Hintli, ırmağa tedavi edici ve temizleyici niteliklerinden dolayı saygı gösterirler.
Ganj ırmağının suları, özellikle Hardvar’da, Allahabad’da ve Benares’ te birer hac yeri halini alır. Buralarda her kişinin,yaşamı boyunca en az bir kez abdest alması gerekir. Ganj aynı zamanda ölülerin küllerinin döküldüğü yerdir. Hindu inanışına göre Benares’te ölmek, acı bir yaşamdan sonra gelen bir ödüldür.
BRAHMAPUTRA IRMAĞI
Tibet, Assam ve Bangladeş’ten geçen Brahmaputra (Brahma’nın oğlu), Tibet-Nepal kuzey sınırından doğan ve 1200 km boyunca Himalaya’ya paralel olarak akan 2 700 km uzunlukta bir ırmaktır. Tsang Po (“Temizleyici”) adını taşıyan Brahmaputra derin boğazlara girmeden önceki yüzlerce kilometrelik kesiminde ırmak ulaşımına elverişlidir. Derin boğazlardan çıkışında sert bir dönüşle güneye doğru kıvrılır, sonra Hindistan’a girer ve güneybatıya döner. Brahmaputra’nın her iki yanında ormanlar ya da tarım işletmeleriyle (çay) örtülü tepeler ve dağlar bulunan vadisi nispeten dardır. Bazen 10 km’yi aşan yatağında adalar göze çarpar. Irmak, Garo dağlarını dolandıktan sonra Bangladeş’e girer, güneye doğru akar ve Ganj ile Meghna’ya kavuşmadan önce kollara ayrılır. Ganj ve Meghna’yla birlikte, geniş bir delta yaparak Bengal körfezine dökülür. 361000 km2’lik bir alanı sulayan Brahmaputra taşkın zamanında çok kabarır, düzeyi 10 m’nin üstüne çıkabilir. Taşıdığı alüvyonlarla Bengal ovası çok verimli bir duruma gelmiştir.
Son Yorumlar