Flüt Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir? Delikli ve içi boş bir borudan oluşan üflemeli çalgı.
Günümüzde yaygın olarak kullanılan flüt, Eski Yunan ve Latin uygarlıklarında (özellikle dik flüt) da önemli bir yeri olan ve kökü çok eskiye dayanan bir müzik aletidir. Başlıca iki çeşit flüt vardır: Yan flüt ve gagalı flüt.
YAN FLÜT
En yaygın olan ve yan tutularak çalınan bu orkestra çalgısı, gümüş suyuna batırılmış bir maden, gümüş ya da altından yapılmış silindir biçiminde açık bir borudan oluşur. Ses çıkarmak için, ağızlığının yanda yer alan deliğine hava üflenir; üflenen hava yarığa çarparak parçalanır ve böylece boru içindeki havada bir titreşim olur. Ses perdelerindeki değişmeler, çalgının üstünde sıralanan deliklerin parmaklarla kapatılıp açılmasıyla sağlanır. Yan flütün uzunluğu 67 sindir, ses genişliği üç oktavı aşar; bütün üflemeli çalgılar arasında flüt en hızlı ve en hareketli parçaları çalmaya elverişli olan müzik aletidir. XIX. yy’ın sonunda, yan flüt “Böhm sistemiyle” donatıldı, daha sonra bu ‘sistem öbür nefesli çalgılara da uygulandı.
Alto flüt ilk olarak XVIII. yy’ın ortalarında kullanıldı; daha sonra ortaya çıkan küçük flüt (XVIII. yy. sonu) çoğunlukla ağaçtan, bazen de gümüş suyuna batırılmış bir madenden yapılır; ses genişliği daha sınırlıdır ve notalar çoğunlukla üst oktava geçer.
13. YY’dan kalma altı gagalı flüt
GAGALI FLÜT
Ağaçtan yapılan ve ağız deliği koni biçiminde olan gagalı flüt, orkestrada kullanılmaz. XVIII. yy’dan bu yana yapımında hiçbir değişiklik olmamıştır. Gagalı flütün ses genişliği iki oktavdır; bu nedenle yapımcılar soprano, alto, tenor ve bas gibi dört model gerçekleştirmişlerdir.
Tipik bir oda müziği çalgısı olan flüt, XVII. yy’ın ortalarında gerekli güce ulaşamadığı için, orkestra çalışmalarının giderek artması karşısında eski önemini yitirdi; günümüzde ilgi gören eski müzik nedeniyle yeniden canlanmaya başladı.
Orkestrada kullanılmasından başka, flüt birçok bestenin doğmasını sağladı; bunlar arasında konçertolar, sonatlar, dörtlüler, vb. sayılabilir. Oda müziği alanında çoğunlukla klavsen ya da arpa eşlik eden flüt, söz
konusu çalgılarla birlikte son derece dengeli ve uyumlu bir bütün oluşturur. Yan flüt ve gagalı flütten başka birbirine bağlı birçok borudan oluşan Pan flütü ya da Syrinx flütü, bazı askerî orkestralarda yer alan altı delikli fifre, bir de artık günümüzde pek kullanılmayan ve adı yalnızca org takımborularında yer alan flütlerle birlikte anılan gene altı delikli fla jöle de flüt ailesine girer.
Son Yorumlar