Eşrefoğlu Rumi Kimdir? ve Eşrefiyye Tarikatı Nedir? İznik’te doğdu (1363-1441). Kadiriye tarikatının kollarından Eşrefiyye’nin kurucusudur. Babası Mısır’dan gelip İznik’e yerleşen Eşrefoğlu’nun asıl adı Abdullah’tır ve Hz. Ali soyundan olduğu bilinir. O dönemin ilim ve kültür merkezleri İznik ve Bursa’da uzun yıllar süren öğrenimden sonra kalbindeki ilahi aşkın etkisiyle tasavvufa bağlanarak Alaeddin Ali Tusi’ye intisab etti. Bir aralık Emir Sultan’ı tanıyıp onun dervişi oldu. Emir Sultan onu, ilk zamanlarda çok ağır eğitim ve hizmetlere koşulması amacıyla Ankara’da Hacı Bayram’a gönderdi. Bütün ağır koşullara şikayetsiz katlanarak Hacı Bayram Velî’nin dergahında on bir yıl kaldı. Şeyhinin kızı ile evlendi. İznik’e geldi, fakat çok kalmayarak tekrar Ankara’ya, şeyhinin yanma döndü. Hacı Bayram, tasavvuf eğitiminde ilerlemesini sağlamak amacıyla onu Hama’da bulunan Abdülkadir Geylani soyundan şeyh Hüseyin Hamavi’ye gönderdi.
Hüseyin Hamavi’nin yanında manevi eğitimini tamamlayan Eşrefoğlu, şeyhi tarafından kendisine hilafet verilerek Anadolu’ya gönderildi ve dergahını İznik’te kurup irşad görevini sürdürmeye koyuldu. İznik’ten başlayarak Bursa ve İstanbul’a kadar uzanan bir etki alanına sahip oldu.
Veziriazam Mehmed Paşa da müridleri arasında yer aldı. Padişahlardan bazıları da sırf Eşrefoğlu’nun ilahileri ve şiillerinin etkisiyle Eşrefiye tarikatına alaka duydular. Bu padişahların başında 4. Murad geliyordu. Nitekim, bu Sultan, Bağdad seferi dönüşünde İznik’teki dergahı yeniden yaptırdı.
Eşrefılik tarikatı kadirilikle Bayramilik tarikatlarının ayrıcalık gösteren bir terkibinden oluşmuştur. Tarikatın geniş toplulukları etki altına almasında Eşrefoğlu’nun ilahi bir aşkla yazdığı, halk ağzını yansıtan ilahi ve devriyelerinin payı büyüktür. Bunlardan vücuda getirdiği bir Divan’ı vardır. Bununla beraber, Divanından daha çok okunan eseri, yine halk diliyle yazılan ve nefs terbiyesi ve tarikat adabını konu alan Müzekkinnüfus’tur.
Son Yorumlar