Hal değişimleri, maddelerin ısı alması ya da ısı vermesi sonucunda yaşanan fiziksel değişimlerdir. Bununla birlikte hal değişime basınç farklı etkileri bulunmaktadır. Dışardan kaynaklı bir basınç hal değişimi durumlarını zorlaştırabilir de kolaylaştırabilir de. Örnek vermek gerekirse bir sıvının üzerindeki basıncın artması halinde buharlaşma zorlaşmaktadır. Başka bir ifade ile açıklamak gerekişe sıvı moleküllerinin ayrılarak gaz molekülleri haline gelebilmesi konusunda hava basıncı engel olmaktadır. Hal değişimleri erime, donma ve kaynama noktalarıdır.
Erime ve donma olaylarında basınç etkisi
Bir maddenin erimesi sırasında dış basıncın hal değişimine etkisi basıncın uygulandığı maddeye göre farklılık gösterebilmektedir. Dış basınç hal değişiminde hacmin artışını zorlaştıran bir etken olarak görev yapmaktadır. Dolayısı ile erime sırasında hacim artışı özelliği gösteren maddeler dış basınç altında çok daha zor bir şekilde erimektedir. Daha basit bir ifade ile anlatmak gerekirse erime noktaları yükselme gösterir.
Örnek olarak buz ele alındığında erime sırasında hacim olarak azalma göstermektedir. Bu nedenle buzun erime sırasında basınç uygulanırsa bu erime işlemine pozitif bir etki yaparak buzun çok daha hızlı bir şekilde erimesini sağlayacaktır. Tam tersi bir durumda ise basınç negatif bir etki yaparak sıvı halden katı hale geçişi kolaylaştıracaktır. Çünkü buzun sıvı hale geçme esnasında hacmi azalma gösterirken katı hale geri geçişi sırasında hacmi artış göstermektedir.
Basıncın kaynama noktası üzerindeki etkisi
Dış basıncın artması sonucunda sıvıların kaynama noktası yükselme gösterirken dış basıncın azalması halinde sıvıların kaynama noktaları da azalma göstermektedir. Basıncın doğru şekilde kullanımı ile birlikte sıvılar istenilen sıcaklıkta kaynatılabilmektedir.
Bu duruma enteresan bir örnek vermek gerekirse düdüklü tencerede su kaynatmak imkansızdır. Bunun nedeni ise düdüklü tencereye sürekli olrak dışarıdan ısı verilmesi halinde sıvının buharlaşmış hali kabın dışına çıkmayarak sıvının üzerinde kalmaktadır. Bu durumda ise sıvı üzerinde basıncı sürekli olarak artmış olacak ve kaynama noktası da yükselme gösterecektir. Örnek vermek gerekirse 100 derecede kaynayan su 180 derecede bile kaynamayacaktır. Bu sebeple düdüklü tencere yardımı ile pişirilen yemekler çok daha hızlı bir şekilde pişer.
Son Yorumlar