Türk gazetecisi ve siyaset adamı (İstanbul, 1859-İstanbul, 1930).
Birinci Meşrutiyet dönemi Ayan Meclisi üyelerinden Ali Bey’in oğlu olan Ahmet Rıza Bey Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra, kısa bir süre Hariciye Tercüme Odası’nda tercümanlık yaptı. Bu sıralarda Osmanlı toplumunun ancak modern tarım usulleriyle kalkınacağı düşüncesine inandığından, Fransa’ya tarım öğrenimine gitti, ancak orada düşüncesini değiştirerek, Osmanlı toplumunun ancak eğitim yoluyla kalkınacağına inanmaya başladı; bu inancının etkisiyle Bursa İdadisi’ne öğretmen oldu, kısa bir süre sonra da Bursa Maarif Müdürlüğü’ne atandı. 1889’da Paris’e kaçarak Abdülhamit II’ye karşı meşrutiyet için mücadeleye girişti ve jöntürklerin arasında bu mücadeleyi sonuna kadar sürdürenlerden biri oldu. Fransa’da arkadaşlarıyla birlikte Türkçe-Fransızca Meşveret (Mechveret) gazetesini çıkarmaya başladı. Bir süre sonra jöntürklerin önderlerinden biri durumuna geldi.
Ahmet Rıza
Ahmet Rıza Bey Fransa’da dinci ve mistik düşüncelere karşı bilimin, özellikle toplum bilimin üstünlüğünü, toplumsal ilerlemenin düzen içinde, devrime başvurmadan gerçekleşebileceğini savunan pozitivizmin etkisi altında kaldı. Abdülhamit II’ye karşı mücadelesini sonuna kadar ödün vermeden sürdüren Ahmet Rıza Bey İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü, Meclis-i Mebusan’a İstanbul milletvekili olarak girdi ve meclis başkanı oldu. Daha sonra Ayan Meclisi üyeliğine seçildi. İttihat ve Terakki Cemiyeti ile bu cemiyetin izlediği siyaset üstünde pek etkili olamayan Ahmet Rıza Bey, Birinci Dünya savaşı sonlarına doğru Ayan Meclisi reisi olduysa da, bir süre sonra bu görevden alındı ve Avrupa’ya gitti. Türkiye’ye ancak Kurtuluş Savaşı’ndan sonra döndü.
Son Yorumlar