Meclisin Genel ve Özel Af İlan Etmesi, Meclisin genel ve özel af ilan etme yetkisi, 1924 ve 1961 Anayasalarında da yer almıştır. Affın genel, ya da özel oluşu, onun kapsamına giren kişilerin sayısı ile değil, affın hukuki sonuçları ile ilgilidir. Bilindiği gibi, genel af, hem cezayı, hem de suçu ortadan kaldırır. Genel af kapsamına giren kişiler, hiç suç işlememiş sayılır ve mahkumiyetleri bütün sonuçları ile ortadan kalkar. Özel af da ise, suçluluk ortadan kalkmaz, fakat ceza ortadan kaldırılır, veya azaltılır, ya da başka bir cezaya çevrilir. Bu açıklamadan da anlaşılacağı gibi, Meclis bir ya da birden çok kişiler için genel af ilan edebileceği gibi, bir ya da birden çok kişi için özel af da ilan edebilir.
Meclisin genel, ya da özel af ilan etmesi, ancak bu konuda çıkarılan bir yasa ile olur.
Anayasa, 1924 ve 1961 Anayasalarından farklı olarak, Meclisin af yetkisini sınırlamış, Anayasanın 14. maddesinde yer alan eylemlerden hüküm giyenleri, af yetkisinin dışında tutmuştur.
Anayasa, Anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklerin, aşağıda sıralanan amaçlarla kötüye kullanılmasını yasaklamış ve kötüye kullananlara uygulanacak yaptırımların yasa ile düzenleneceğini (m. 14) ve bunların da Meclisin af yetkisinin dışında olduğunu belirtmiştir (madde 87). Bunlar, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
a) Devletin milleti ve ülkesiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak;
b) Türk Devletinin ve Cumhuriyetinin varlığını tehlikeye düşürmek;
c) Temel hak ve hürriyetleri yok etmek;
d) Devletin bir zümre veya kişi tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın, diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din ve mezhep ayırımı yaratmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet düzeni kurmak.
Anayasa, yukarıda sıralanan tutum ve davranışların hangi durumlarda, hangi suçu oluşturacağının ve bu suça hangi yaptırımın uygulanacağının takdirini Meclise bırakmıştır. Örneğin, hangi tür tutum ve davranışların devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünü bozduğunu, bunun hangi suçu oluşturduğunu ve buna hangi cezanın verileceğini takdir Meclisindir. Bu nedenle, Meclisin af yetkisinin sınırlan ile ceza yasaları arasında sıkı bir ilişki vardır. Anayasanın bu kuralını genişletme ya da daraltmada, ceza yasaları önemli bir etkendir.
Son Yorumlar