Süratin ne olduğunu açıklayınız. Yağmur damlaları, havanın direnciyle gökyüzünden süzülerek 1 saniyede
8 metre yol alarak yeryüzüne iner. Hava direnci olmasaydı, yağmur damlaları, yeryüzüne 1 saniyede 500 metre yol alarak inecekti. Bu sürat, silahtan atılmış kurşundan daha büyüktür. Sizce kurşunun ya da yağmur
damlasının sürati, nasıl hesaplanmaktadır?
Süratin ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını öğrenmeye ne dersiniz?
Canlılar, yaşamak için hareket etmeye ihtiyaç duyar. Günlük hayatta cansız varlıkların da hareket ettiğini gözlemleyebilirsiniz. Bu gözlemler sonunda varlıkların hareket özellikleri duran, hızlanan, yavaşlayan, sallanan, dönen gibi sözcüklerle isimlendirilebilir.
Çevrenizde hareket etmeyen varlıklar var mı? Dağların, ağaçların, binaların, hareket etmediğini, düşünebilirsiniz. Oysaki evrende her şey hareketlidir. Dünyamız, Güneş etrafında dolanma hareketi yaptığı için dağlar ve binalar da uzayda hareket etmektedir. Hareketi tanımlamak için yol ve zaman kavramları arasındaki ilişkiyi anlamak gerekir.
Bir varlığın hareketini anlamak için o varlığın konumunu bilmek gerekir. Oturduğunuz evin adresini “marketten sonraki üçüncü bina” diye tarif edebilirsiniz. Kütüphaneden almak istediğiniz bir kitabın yerini tarif etmek için “Kırmızı kaplı kitabın altındaki” diyerek yerini belirtebilirsiniz. Kısaca, bir varlığın yerini bir başka varlığı göre söylemek zorundasınız. Bir varlığın yerini, referans noktasına göre söylemeye, konum denir.
Siz, sınıfta duvar kenarında 2. sırada otururken 4. sıraya gittiğinizde konumunuzu değiştirmiş olursunuz. Konum değişimi, hareket ettiğinizi gösterir. Hayatın vazgeçilmezlerinden biri de zamandır. Okula gideceğiniz saat, sevdiğiniz filmin başlama saati, hastalandığınızda ilaçlarınızı içeceğiniz saat hep zamanla ilgilidir. Büyüklerinizden çok duyduğunuz “zaman su gibi akıp gidiyor” sözü doğrudur. Canlı ve cansız varlıklar, hareket ederlerken zaman hep ilerler. Varlıklar konumlarını değiştirirken zaman da akmaktadır. Örneğin, siz evden 08:00’da çıktığınızda belli bir yol almanız gerekir ve okulunuza 08.45’te varırsınız. Eviniz ile okulunuz arasındaki yol daha kısaysa 08.20’de varabilirsiniz. Belki de okulunuza bugün yarım saatte varmışken dün 20 dakikada varmış olabilirsiniz. Evden çıkıp okula geldiğinizde, hareket etmiş olursunuz. Burada hareketten bahsederken zaman ve konumdan da bahsetmek zorunda olduğunuza dikkat ettiniz mi? Bu nedenle bir varlığın sabit olduğu noktadan zamanla yer değiştirip başka bir noktaya gitmesine hareket denir.
Gidilen Yol Nasıl Ölçülür?
Süratin hesaplanabilmesi için öncelikle gidilen yolun ölçülmesi, gerekmektedir. Gidilen yolu ölçmek için bir varlığın harekete başladığı konum ile hareketi bitirdiği konum arasındaki uzunluğu ölçmek gerekmektedir. Bu durumu, bir cetvel üzerinde basitçe gösterebilirsiniz.
Cetvelin 5. bölmesinden hareket ettirilen cisim 20. bölmesinde durmuştur. Buna göre harekete başlama noktası 5, hareketi bitirme noktası 20’dir. Bu cismin gittiği yol ise iki nokta arasındaki mesafedir. Cismin gittiği yol = 20 – 5 = 15 cm
Son Yorumlar