Türkiye Büyük Millet Meclisi Nasıl Ne Zaman Kuruldu? Heyeti Temsiliye Başkanı olarak, Atatürk, İstanbul’un işgalinden 3 gün sonra, 19 Mart 1920 de, Anadolu’daki bütün komutanlıklara, valiliklere bir genelge yollayarak, tam yetkiye sahip yeni bir Meclisin Ankara’da toplanabilmesi için, yürürlükte bulunan seçim kanuna göre seçimlerin on beş gün sürede yapılmasını istemiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da toplanmıştır. Bu Meclise, dağıtılmış olan Meclisi Mebusan üyelerinden katılmak isteyenler de alınmıştır. Bu Meclisin önemli bir özelliği, toplumun çeşitli kesimlerinden olan kişileri, ortak bir amaç uğruna bir araya getirmiş olmasıdır.
Büyük Millet Meclisinin ilk günlerde yaptığı işlerden biri, hükümet kurmak olmuştur. Meclis toplanana kadar, kurulmakta olan Ulusal Devletin tüm sorumluluğu, Heyeti Temsiliye tarafından üstlenilmiştir. Atatürk, Heyeti Temsiliyenin sorumluluğunu, ulusal iradenin temsilcisi olan, yasama ve yürütme yetkisini kendinde toplayan, Türkiye Büyük Millet Meclisince üstlenmesini, en kısa zamanda bir hükümetin kurulmasını, geçici bir hükümet başkanı, ya da padişah vekili gibi bir yola gidilmemesini önermiştir.
Büyük Millet Meclisi, meclis olarak yürütmenin yerine getirilmesinin güçlülüğünü görerek, ilk toplantısından iki gün sonra, kısa bir kararla, yürütme gücünün oluşturulmasını kararlaştırmıştır. Bunu izleyen düzenlemelere göre, İcra Vekilleri, Meclisin kendi üyeleri arasından, yine Meclisin salt çoğunluğu ile seçilecektir. İcra vekilleri Heyeti arasında çıkacak uyuşmazlıkları da, yine Meclis giderecektir. Bu yöntem, parlamenter sistemdeki bakanlar Kurulunun ortaya çıkışından farklıdır; bakanlar, birer birer Meclis tarafından seçilmektedir. Meclis Başkanı, aynı zamanda Bakanlar Kuruluna da başkanlık etmektedir. Böylece Türkiye’de ilk kez, Meclis hükümeti sisteminin uygulanmasına gidilmiştir. İlk İcra Vekilleri Heyeti, Türkiye Büyük Millet Meclisince 3 Mayıs 1920 de seçilmiştir. Böylece, Türkiye Büyük Millet Meclisi, hükümetini de seçerek,Ulus adına tüm yönetime el koymuştur.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulması ile Türk Anayasa Hukuku açısından önemli bir değişiklik olmuştur. Bilindiği gibi, Osmanlı İmparatorluğunda yasama meclisinin oluşması, tüm yetkileri elinde toplayan Padişahtan yasama yetkisinin alınarak, Meclise verilmesi biçiminde olmuştur. Meşrutiyet döneminde, yasama yürütmeden doğmuştur. Bu gelişme Batı örneğine de uygundur. 23 Nisan 1920 de Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulması ile, gelişme tersine olmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi, yalnız yasama görevini yürüten bir Meclis olarak kalmamış, ulusa ait olan egemenliği kimse ile paylaşmadan, tek başına kullanan bir Meclis olmuştur. Bu dönemde, yürütmenin ortaya çıkışı, Meclis yetkilerinden bir bölümünün, yürütmeye verilmesi biçiminde olmuştur. Başka bir deyişle, yürütme, yasamadan doğmuştur. Bu dönemde, Meclisin üstünlüğü ilkesi egemen olmuş ve etkisini Türk Devletinin Anayasalarında da göstermiştir.
Son Yorumlar