İyon Nasıl Oluşur? Sorusuna cevap arayacağız. İyon oluşumu konusunun anlaşılması için bu konudaki bulalım etkinliklerini dikkatlice inceleyiniz.
Kararsız atomlar kararlı duruma geçmek yani son katmanlarını tam dolu hâle getirme eğilimindedir. Dublet veya oktet oluşturmak isteyen atomlar elektron aldıklarında veya verdiklerinde yük dengeleri bozulur. Elektron alan veya veren atom artık nötr değildir. Elektron kazanan atomda negatif (-) yüklü elektron sayısı, pozitif (+) yüklü proton sayısından fazla olur ve atom negatif (-) yükle yüklenir. Atom elektron verdiğinde ise pozitif (+) yüklü proton sayısına göre negatif (-) yüklü elektron sayısı azaldığı için “+” yükle yüklenmiş olur (Şekil 4.13). Şekil 4.13’te elektron alan ve veren atomlarda yük dengesinin nasıl bozulduğunu ve net yükün nasıl belirlendiğini inceleyiniz.
Yüklü atomlara iyon denir. Pozitif (+) elektrikle yüklü iyonlar katyon, negatif (-) elektrikle yüklü iyonlar ise anyon olarak adlandırılır (Şekil 4.13).
Şekil 4.13: İyon oluşumu: Atomdaki proton sayısı “p”, elektron sayısı “e” ile gösterilirse atomun net yükü, “p-e” ile bulunur.
Bulalım
Aşağıdaki şemayı defterinize çiziniz ve örneği inceleyiniz. Proton, nötron ve elektron sayıları verilen nötr atomlar için boşlukları doldurunuz ve nötr atomları çiziniz
Nötr atomlar Na, O, F, Cl vb. sembollerle gösterilirken anyonlar ve katyonlar sembollerin sağ üst köşesine “+”, “-” işaretleri yazılarak gösterilir. Nötr atomların aldıkları veya verdikleri elektron sayısı birden çok ise bu sayı “+”, “-” işaretlerinin önüne yazılarak belirtilir. Nötr atomların sembolleri okunurken “nötr sodyum atomu”, “nötr oksijen atomu” şeklinde okunur. Oksijen atomu iki elektron aldığında “O2-” olur. “O2-” şeklindeki gösterim “oksijen anyonu” şeklinde okunur. Sodyum atomu bir elektron verdiğinde Na+ şeklinde yazılır ve “sodyum katyonu” şeklinde okunur.
Bulalım
Atom numaralarından yararlanarak F, S, Cl, Li, Mg, K ve Ca atomlarının katmanlara göre elektron dizilimini yapınız. Elektron dizilimine göre atomların iyon sembollerini defterinize yazınız. Yazdığınız iyon sembollerini sınıfta arkadaşlarınıza okuyarak onlarla paylaşınız.
http://www.yardimcikaynaklar.com/sorucevap/45/numaralarindan-yararlanarak-atomlarinin-katmanlara-dizilimini cevabı burada verildi
Bazı iyonlar birden fazla atomdan oluşabilir. Bu tür çok atomlu iyonlar bir bütün olarak düşünülmelidir. Aşağıdaki tabloda günlük yaşamda sıklıkla kullandığımız bazı çok atomlu iyonların isimleri ve formülleri verilmiştir. Tabloyu defterinize çiziniz. Formülleri verilen iyonlardan hangilerinin anyon, hangilerinin katyon olduğunu tablodaki yerine yazarak belirtiniz.
| İsim | Formül | İyon türü |
| Karbonat | CO32- | Karbonat anyonu |
| Sülfat | SO42- | Sülfat anyonu |
| Amonyum | NH4+ | Amonyum katyonu |
| Nitrat | NO3– | Nitrat anyonu |
| Fosfat | PO3– | Fosfat anyonu |
| Hidroksit | OH– | Hidroksit anyonu |
Son Yorumlar