Yazıyorlar Çiziyorlar

Yazıyorlar Çiziyorlar

Yandaki (Yukarıdaki) karikatürü inceleyiniz.Sizce yazı icat edilmeden önce insanlar nasıl haberleşiyorlardı?

Yazı icat edilmeden önce, sözlü iletişim ve haberleşme vardı. Herşey söz ile yayılıyordu. Yazıdan önce resimlerle haberleşme sözkonu olmuştur ki, bunu mağaralara yapılan resimlerden ve hiyografi yazılarından anlıyoruz.

Tarih öncesi ne zaman sona ermiş ve tarih ne zaman başlamıştır? Bu sorunun cevabını bulmak bilim insanlarının önemli hedeflerindendir, öyle değil mi? Yazı icat edilmeden önce insanlarca önemli sayılan olayların anıları ve yüzyıllar boyunca edinilen bilgiler ancak söz yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılıyordu. Yazının icadıyla birlikte insanların hayatında ne gibi kolaylıklar olmuş olabilir?

Tarih öncesi dönem olarak yazıdan önceki dönem ifade edilmektedir

Siz de aşağıdaki gibi yeni bir yazı sistemi geliştirecek olsaydınız harfleri veya kelimeleri belirtmek için hangi simgeleri kullanırdınız?

(Trafik işaretleri sizin için bir ipucu olabilir.)?

Ben yeni bir Alfabe oluşturacak olsaydım. Bütün sesleri simgeleştirir. Resimleri grafik ve basit resimler haline getirirdim. Bunun en iyi örneklerinden biri Çincedir. Çincede kelimeler, sembol ve şekillerden meydana gelmiştir.

Bilim dünyası ilk yazıyı, Sümerlerin MÖ 3500 yıllarında bulduğunu kabul eder. Sümerler, çivi yazısıyla muhasebe defterleri tutmuşlardır. Fenikeliler ise MÖ 2000 yıllarında Fenike alfabesini icat etmişlerdir. Yukarıda görmüş olduğunuz Fenike alfabesinin harfleri günümüzde kullandığımız harflerden hangilerine benziyor? Bu benzerlikleri ne ile açıklayabiliriz?

Feine alfabesi harfleri Türkiye’de kullandığımız latin harflerine benzemektedir.

Mısırlılar papirüs adlı bitkiden kâğıt elde ediyorlardı. Kâğıtlar çok uzun olarak yapılıyordu. Bu kâğıtlar Mısır’dan Roma’ya gönderiliyordu. Pahalı oldukları için yalnızca kitap yazmakta kullanılıyordu. Asur hükümdarı Banibal’ın, çok ilginç bir kitaplığı vardı. Bütün kitaplar çamurdandı. Önce büyük ve kalın levhalar hazırlanırdı. Yazıcı, üç köşeli sivri çomağıyla bu levhaların üzerine yazardı. Babilliler ve Asurlular böylece çok çabuk yazı yazarak çivi yazısı ile levhaları doldururlardı. Ugo Dettore, Başlangıçtan Bugüne Kadar Tarih, s. 69.

Çömlekçiler ise levhaları pişirerek taş gibi dayanıklı kitaplar oluştururlardı. Günümüzde bu yöntemle hangi ürünler elde edilmektedir?

Günümüzde bu şekilde çömlek eşyalar, biblolar, süs eşyaları elde edilmektedir.

İnsanoğlu, çağlar boyunca birikimlerini kaydederek daha sonra nesillere aktarma ihtiyacı duymuştur. Bu işlemleri yaparken emek harcamış ve bunun için zaman ayırmıştır. Daha sonraki
nesiller ise bu birikimleri değerlendirmiş, fen ve sosyal bilimlerin geliştirilmesinde kullanmıştır. Bu açıklamalardan yola çıkarak elinizde iki farklı kitap olduğunu düşünün. Bunlardan birincisi kâtipler
tarafından elle yazılmış, diğeri ise matbaada basılmış. Sizce bu eserler oluşturulurken hangi aşamalardan geçiyor olabilir? Birinin diğerine bir üstünlüğü olabilir mi? Nedenleriyle açıklayınız.

Elle yazılmış eserler elle insan emeği harcanarak yapıldığı için, daha zor oluşturulmuş bir eserdir. Bütün sayfalar tek tek elle yazılmıştır. Matbaaların bastığı eserler ise, matbaa dizgisine harfler yerleştirildikten sonra, aynısından çok kısa sürelerde binlerce adet çoğaltılabilir. Standart alfabe kullanıldığı için okunması ve anlaşılması daha kolaydır.

İnsanların yazıyla macerası “Bunları biliyor muydunuz?” bölümünde bakın nasıl belirtiliyor? Hep birlikte inceleyelim. Neden böyle yollar denediklerini tartışalım.

Bunları biliyor muydunuz?
• İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in, Kur’an-ı Kerim’i hayvan kemikleri üzerine de yazdırdığını,
• Eski Yunanların, toplantılarda oylarını çanak çömlekler üzerine yazarak verdiklerini,
• Mısır’da görevli olan Romalı asker ve memurların, papirüs yetersizliğinden hesap pusulalarını, çanak çömlek parçaları üzerine yazdıklarını,
• 4000 yıl önceki Mısır mezar duvarlarına yazılan uzun hikâyelerin günümüze kadar geldiğini

Sayfadaki tablonun ilk sütununda yer alan kelime ve kavramlar size göre yazının kullanıldığı yerlerden ise ikinci sütuna “+”, yazının kullanıldığı yerlerden değilse “-” işareti koyunuz. Tablodaki boş yerlere yeni kelimeler veya kavramlar yazabilirsiniz.

Yazının kullanılmadığı bir hayat sizce nasıl olurdu? Acaba günlük işlerinizde hangi sorunlarla karşılaşırdınız?

Hayatında yazıyla tanışmış, yazı kullanım kolaylığına alışmış biri için yazısız bir dünya, yaşamanın imkansız olduğu bir yer oldurdu. Bir kişi sabah uyanıp, gece yatana kadar her anında sürekli yazı kullnamktadır. Sadece uyuyorken yazıya ihtiyaç duymaz.

Hadi Paylaş!