Fransa Irmağı Loire Hakkında Bilgi

Fransa’da ırmak.

Uzunluğu 1 008 km olan ve Atlas Okyanusu’na dökülen Loire. Fransa’nın en uzun ırmağıdır.

Massif Central’den Armonik Masifine

120 000 km’lik bir alana yayılan Loire’ın havzası, üç farklı coğrafi bölge­yi kapsar: Massif Central; Paris hav­zası; Armorik masifi. Bu üç bölge ır­mağın üç büyük bölüme ayrılmasına yol açar.

YUKARI LOİRE, ırmağın kaynağından Allier’in uç noktasına kadar olan böl­geyi içerir. Vivarais’nin granitli ma­sifi üstünde, volkanik Gerbier-de-jonc (Ardeche) dağında 1 375 m yükseklik­ten doğan Loire, boğazlarla sert kayaç sellerini aşarken (Chamalieres boğazları, Monistrol boğazlan) ve kü­çük çöküntü havzalarını (Puy ovası, Forez havzası, Roanne ovası) geçer­ken, kuzeye doğru hızla akan bir sel görünümündedir.

ORTA LOİRE, Allier’in başlangıcın­dan Maine’in kavuştuğu yere kadar uzanır. Bu kesimde yükseltisi ancak 172 m’yi bulan ırmak, Paris havzası­nın tortul alanlarına girer. Vadisi, Or­leans düzeyinde on kilometreye kadar varan bir genişliğe ulaşır ve geniş Vır kıvrım oluşturarak güneybatıya doğ­ru yönelir. Bu yeni doğrultu, Loire’ın morfolojik tarihiyle açıklanır. Üçüncü Zaman başlangıcından Miyosen’e kadar ırmak, günümüzdeki Loing vadisi aracılığıyla Sen doğrul­tusunda akıyordu; Miyosen’de ba­tıya doğru yöneldi.

Val’de, Allier’in katılmasıyla su mik­tarı iki katına çıkan (240 m³/sn) Loi­re hemen hemen hiçbir kolu sularına katmaz ve Beauce ovasının kireçtaşıyla bağlantı kurunca, gerek bir yeraltı örtüsü oluşturan, gerekse Loiret akarsuyuna ulaşan sularının büyük bir bö­lümünü yitirir. Orta Loire, Tours ve Angers arasında dar bir bölgede baş­lıca kollarını alır: Kendisi gibi kayna­ğını Massif Central’den alan sol kıyı­sı kolları (Cher, İndre, Creuse ile ka­baran Vienne); Paris havzasından gelen sap kıyısı kollan (Maine’i oluştu­ran Mayenne, Sarthe ve Loir). AŞAĞI LOİRE, Loire’ın Maine ile bir­leştiği yerden ağzına kadar olan ke­simini kapsar. Irmak, bu bölgede, Armorik masifine girer. Vadisi daralır, alüvyonla dolan 35 km uzunluğunda­ki halicin başladığı Angers ile Nantes arasmdaki dar ve dik boğazdan ge­çer.

Düzensiz Bir Irmak

Loire çok düzensiz bir ırmaktır. Bol yağışlar ve Massif Central’in karları­nın erimesiyle kışın ve ilkbaharda su­larının yükselmesine karşın, Val de Loire toprağının geçirgenliği ve bu­harlaşma, ırmağın sularının yazın, kum katmanları arasında kıvrılarak akan cılız su akıntılarına dönüşmesi­ne yol açar.

Gien’de suların alçalma döneminde, Loire’m 25 m³/sn olan debisi, suların yükselme zamanında 10 000 m³/sn’ye kadar ulaşır.

Loire’m sularının birdenbire yüksel­mesi, birçok etmene bağlanır: Yukarı akıntı eğiminin fazla olması; Massif Central’in granitli ve volkanik toprak­larının geçirimliliği; Cevennes yama­cında sağnaklarm birdenbire belirme­si; ırmağın kollarının sularının aynı anda yükselmesi.

Loire Üstünde Ulaşım

Loire Romalılar döneminden XIX. yy’a kadar, yoğun bir ulaşım alanı oluştu­ruyordu: Akdeniz kesimini ve Paris havzasını Atlas Okyanusu’yla bağlan­tılı hale getiriyordu ve kıyıları boyun­ca çok sayıda gelişmiş kentler (Roanne, Nevers, Orleans, Tours, Angers, Nantes) kurulmuştu. Demiryollarının açılması ve doğu-batı doğrultusundan kuzey-güney yönüne doğru ticaret merkezlerinin kurulmasıyla Loire üs­tünde ulaşım önemini yitirdi. Irmağın, günümüzde, yalnızca iki uç bölgesin­de (yukarı kesimde Briare’da Roanne kanalı aracılığıyla, aşağı kesimde de Angers’den sonra) ulaşım gerçekleş­tirilir.