Koyun Ve Irkları Hakkında Bilgi

Koyungiller (Ovidae) ailesinden (Ovis cinsi) gevişgetiren memeli hayvan. Eti ve yünü için yetiştirilen, evcil bir hayvan olan koyun, doğal ortamda kendiliğinden ya da insan eliyle ger­çekleşmiş çaprazlamalar vr melezleştirmeler sonucu ortaya çıkmıştır. Koyunun bedeni, kısa ve ince bacak­larla taşınır. Burnun kaba ve derli toplu bir profili vardır. Boynuzlan taşıyan kemik desteklerin üçgensi bir kesiti bulunur. Dişide körelmiş olan ya da bulunmayan boynuzlar er­kekte, yani koçta çoğunlukla sarmal olarak kıvrılmıştır, boyuna çizgilidir ve enine ince olukları vardır. Geviş­getiren bir hayvan olan koyunun köpekdişleri yoktur. Altçenesinde sekiz kesicidiş (üstçenesinde hiç kesicidiş olmamasına karşılık) ve her iki çenede dokuz azıdişi vardır. Deride iki çe­şit kıl görülür. Bir bölümü az ya da çok uzun, sıkı ve kıvrılmış tutamlar halinde öbekleşmiştir ve yünü oluştu­rur; kısa ve dik olan ikinci çeşit kıllar­sa bütün bedene dağılmıştır ya da yal­nızca başın üstünde ve bacaklarda bulunur. Birkaç tür dışında koyunun kuyruğu kısadır ve kıllarla örtülüdür. Koç, 18 aydan başlayarak dişiyi döl­leyebilir, ama üretme işlemlerinde ancak üç yaşından başlayarak kulla­nılır. Tek bir koç yirmi beş ya da otuz dişi için yeterlidir. Dişiler, bir yaşın­dan yedi yaşma kadar yavrulayabilir­ler. Genellikle yılda bir yavru verirler. Gebelik süresi beş aydır. Dişinin ka­sık bölgesinde, çok büyük olmayan ko­ni biçiminde iki memesi vardır. Koyun yetiştiriciliği, karmaşık ve pa­halı gereçler gerektirmez.

Çeşitli Koyun Irkları

Oldukça küçük olan Auvergne ırkının boynuzları büyük ve sarmaldır; yapa­ğısı kaba ve esmerdir;buhayvanların eti çok değerlidir.

Uzun boynuzlu karakul koyunlannın yapağıları az kıvrımlıdır. Çoğu kez do­ğum sırasında öldürülen kuzuların postu kıvırcık tüylü ve sıktır. Astragan kürk yapımında kullanıldığı için çok aranır.

Esmer yapağılı ve uzun boynuzlu Asya ırkında kuyruk yağlıdır ve ağırlığı 10 kg kadar olabilir. Çeşitleri arasında Türkiye. Arabistan ve İran’ daki Suriye koyunlan vardır. Genellikle beyaz yapağılı küçük Kor­sika koyunları etleri ve yünleri için ol­duğu kadar, sütleri için de yetiştirilir. Boynuzsuz sivri başlı Dishİey (ya da<Leicester) ırkının tüyleri beyaz, uzun ve kıvırcıktır. Paris bölgesinde, Dishİey merinos melezleri (Alfort ır­kı) yetiştirilir.

Lacaurie (Tarn-Aveyron) ırkının sütü rokfor peyniri yapımında kullanılır. Büyük başlı, sarmal boynuzlu, güçlü bacaklı merinos ırkının yapağısı çok ince kıllardan oluşmuştur ve bütün bedeni örter.

Güney İngiltere’nin kumullarında ya­şayan bir ırktan doğmuş Southdown ırkının yapağısı kısa ve kıvırcıktır. Southdovvıı kasaplık bir ırktır; bir yaşma doğru kovunlarm ağırlığı 30- 40 kg’ı bulur. Ülkemizde yetiştirilen bellibaşlı koyun ırkları arasında dağlıç, karaman, kı­vırcık ve merinos sayılabilir. Ayrıca İmroz, Karagül. Sakız gibi bazı yöre­sel ırklar da vardır.

Hadi Paylaş!