Ülkemizde Tarım ve Hayvancılık

Ülkemizin en önemli doğal kaynağı topraklarımızdır. Tarım ve hayvancılık gibi pek çok ekonomik faaliyet topraklardan yararlanarak yapılmaktadır. Ülkemiz topraklarının üçte birinde tarım yapılmaktadır.

Ülkemizde en çok yetiştirilen tarım ürünleri ile iklim özelliklerinin ilişkilerini açıklayınız.

Tarım ürünleri çeşitliliği doğrudan etkileyen etmen iklimdir. Bir bölgede ne tür tarım ürünleri yetiştirileceğine iklime göre karar verilir. İklimi uygun olmayan tarım ürünleri yetiştirilemez. Tahılların olgunlaşma dönemleri doğuya gidildikçe daha gecikmektedir. Akdeniz kıyılarında mayıs ayında olgunlaşan tahıl ürünleri doğu bölgelerine doğru temmuz ayına sarkabilmektedir. Doğu Karadeniz kıyılarında çay yetiştirilmekte ülkemizin başka bir yerinde yetişmemektedir. Bunun sebebi iklim özellikleridir. 

Ülkemizde Sebzecilik ve Meyvecilik

Sebzecilik, ülkemizde yaygın olarak yapılmaktadır. Turfanda sebzecilik ve seracılık, sebzeciliğin gelişmesine katkı sağlamıştır. En çok Akdeniz Bölgesi’nde yaygın olarak yapılmaktadır. Ülkemizde iklim çeşitliliğinin fazla olması nedeniyle çok çeşitli meyve yetiştirilir. Yaş ve kuru olarak tüketilen bu meyveler ülkemiz ticaretinde önemli bir yere sahiptir.

Ülkemizde Sanayi Bitkileri

Sanayide ham madde olarak kullanılan tarım ürünleridir. Ekonomik değeri diğer tarım ürünlerine göre daha fazladır. Ülkemizde en çok yetiştirilen başlıca sanayi bitkileri pamuk, şeker pancarı, tütün, ayçiçeği, fındık ve zeytin olarak sıralanabilir.

Ülkemizde Büyükbaş Hayvancılık

Tarımın yanında hayvancılık yaygın olarak yapılmakta, tarım ile hayvancılık iç içe geçmiş durumdadır. Çiftçiler hayvanların ihtiyacı olan tarıma da ağırlık vermektedir. Sığır, at, eşek, katır ve deve bu gruba girer. Büyükbaş hayvancılığın en yaygın olduğu yerler, Doğu Anadolu’nun kuzeyi ve Doğu Karadeniz Bölgesi’dir.

Ülkemizde Kümes Hayvancılığı

Hindi, kaz, ördek, tavuk bu gruba girer. Modern tavuk çiftlikleri büyük şehirlerin yakınında kurulmuştur

Küçükbaş Hayvancılık

Koyun, tiftik keçisi ve kıl keçisi olup genel adı davardır. Koyun, Türkiye’de en çok yetiştirilen hayvandır. Tiftik keçisine Ankara keçisi de denir.

İpek Böcekçiliği

İpek böceği, dut yaprağı yiyerek beslendiği için dut ağacının olduğu yerlerde yetiştirilir. Marmara’nın güney kesimlerinde yaygın olarak bu faaliyetler gerçekleştirilir.

Balıkçılık

Ülkemizde balıkçılık daha çok kıyı balıkçılığı şeklinde yapılmaktadır. En çok hamsi avlanır. Bunu palamut, sardalye ve kefal izler. Balıkçılık, kıyı bölgelerimizde yapılır.

Baklagiller

Baklagiller, yurdumuzda ekimi en çok yapılan ürünlerdir. Mercimek üretimi, sulamasız yapılır. Kırmızı mercimek, Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde; yeşil mercimek İç Anadolu Bölgesi’nde yetişir.

Arıcılık

Arıcılık sektöründe, bal, bal mumu, arı sütü ve polen üretimi yapılmaktadır. Türkiye, arıcılık için çok uygun koşullara sahiptir. Bal üretiminde Ordu ili birinci sıradadır.

Tarım ürünlerinin ülke ekonomisinde önemli bir yeri vardır. Özellikle yaş sebze ve meyve yurtdışına sattığımız ürünlerin başında gelir. Ayrıca tarım ve hayvancılıktan elde edilen ürünlerin sanayi ve hammadde olarak kullanılmaktadır.

Ülkemizde en çok yetiştirilen tarım ürünlerini söyleyiniz.

Buğday: Karadeniz kıyıları ve Doğu Anadolu Yüksek kesimleri hariç bütün ülkede buğday tarımı yapılır. En fazla İç Anadolu Konya çevresinde tarımı yapılır.

Arpa: Buğdayın yetiştiği her yerde tarımı yapılabilir. Buğday tarımı yapılamayan Doğu Anadolu yüksek kesimlerinde de tarımı yapılır. En fazla İç Anadolu Bölgesinde üretilir.

Mısır: En fazla Akdeniz Bölgesinde üretilir. Sonra Buğdayın yerine Karadeniz bölgesinde üretilir.

Çeltik (Pirinç): Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister. Hasat dönemin de kuraklık gerekir. Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir. Tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir. Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir. Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir. Başta Edirne ilimiz gelmektedir. Ayrıca Balıkesir, Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılır. Üretimde ikinci bölge Karadeniz Bölgesidir.

Çavdar: Serin yayla iklimi ister.  Yem sanayisinde kullanılır. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir.

Baklagiller

Nohut: İlk yetişme döneminde yağış ister. Hasat döneminde kuraklık gerekir. Yurdumuz iklim şartları  genelde nohut tarımına elverişlidir. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde yapılmaktadır. Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip etmektedir.

Mercimek: Kuraklığa dayanıklı olduğu için en fazla tarımı G. Doğu Anadolu Bölgesinde gelişmiştir. Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek). Üretim de ikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek).

Fasulye: Yurdumuzda sulama imkânı olan her yerde tarımı yapılabilir. Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadolu’dur.

Sanayi Bitkileri

Tütün: Kıraç arazilerde yetişebilir. İlk yetişme döneminde su ister. Daha sonra mutlaka kuraklık olmalı. Ancak kaliteli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekim alanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır. Üretimde 1. Ege Bölgesidir. ( Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli ve Uşak çevresi) 2. G.Doğu Anadolu Bölgesi 3.Karadeniz Bölgesidir.

Şeker pancarı: Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak’ta başlamıştır (ilk fabrika Uşak’ta 1926 yılında kuruldu). Belirli iklim ve toprak isteği yoktur. Sulama imkânı olan her yerde tarımı yapılabilir. Üretimde 1. İç Anadolu Bölgesidir.

Pamuk: Alüvyal toprakları sever. Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir. Üretimde 1. Güneydoğu Anadolu Bölgesidir (En fazla Ş.Urfa Çevresi). 2. Ege Bölgesi (Kıyıdaki bütün çöküntü ovalarında) 3. Akdeniz Bölgesi(başta Adana olmak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi).

Çay: Tropikal iklim bitkisidir. Bol ve düzenli yağış ister. Bulutlu gün sayısı fazla olmalıdır. Kışlar ılık geçmelidir. Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuştur. Çay tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir.

Haşhaş: Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Ancak uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir. Bugün başta Afyon olmak üzere Kütahya, Uşak, Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır.

Keten kenevir: Lifleri dokuma sanayisinde, ip ve halat yapımında kullanılır. Yurdumuz üretiminin tamamına yakını Karadeniz Bölgesinden karşılanılır. Kenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir.

Yağ Bitkileri

Ayçiçeği: İlk yetişme döneminde su, hasat döneminde kuraklık ister. Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı yapılır. Üretimde 1. Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü).  2. Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz)  3. İç Anadolu Bölgesi’dir.

Zeytin: Akdeniz iklim bitkisidir. Ancak Akdeniz Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir. Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı. Bugün üretimde 1. Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında- Manisa, Aydın, İzmir, Muğla, Denizli çevresi).   2. Marmara Bölgesi-Güney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir).  3.  Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla).

Soya fasulyesi: Önceleri  daha çok Doğu Karadeniz’de Ordu-Giresun çevresinde tarımı yapılırdı. Türkiye üretiminin % 92 ‘sini Akdeniz Bölgesi karşılar.

Yer fıstığı: Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir. En fazla tarımı bu bölgede Adana çevresinde gelişmiştir(%91). Ayrıca G. Doğu Anadolu Bölgesinin batısında, Ege Bölgesi’nde Muğla Manisa ve Aydın çevresi, G. Marmara Bölümü’nde Balıkesir, Çanakkale çevresinde tarımı yapılır.

Susam: Sıcak iklim bitkisidir. Yurdumuzda başta G. Doğu Anadolu  Bölgesi olmak üzere Akdeniz ve Ege   Bölgelerinde tarımı yapılır. Yağ elde edilir.

Meyvecilik

Üzüm: Kışın -40ºC ye kadar dayanabilir. Bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır. Üzüm üretiminde başta Ege Bölgesi (Manisa, İzmir, Denizli ) gelir. 2. G. Doğu Anadolu Bölgesidir. 3. İç Anadolu Bölgesidir.

Elma: Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Niğde, Nevşehir, Amasya, Tokat, Kastamonu, Bursa, Burdur, Isparta, Antalya önemli elma üretim merkezlerimizdir.

İncir: Akdeniz iklim bitkisidir. Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister. En fazla tarımı Ege Bölgesi’nde gelişmiştir (Başta Aydın gelir.) Üretimin %80 i bu bölgeden karşılanır. Ayrıca Akdeniz Bölgesi,      G. Marmara ve G. Doğu Anadolu Bölgesinin batısı ile Karadeniz kıyılarında (Doğu Karadeniz kıyıları hariç) tarımı yapılabilir.

Fındık: Anavatanı Türkiye’dir. En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bölgesidir. Yurdumuz üretiminin %90’ını Karadeniz bölgesi karşılar. En fazla Ordu- Giresun olmak üzere Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır. Ayrıca Marmara Bölgesinde Sakarya çevresinde tarımı yapılır. Türkiye dünya fındık üretiminde ve ihracatında ilk sırada yer alır (%60-70).

Antep fıstığı: En iyi yetişme şartlarını G. Doğu Anadolu  Bölgesinde bulmuştur  (% 90). Başta  Şanlıurfa ve Gaziantep gelir. Ayrıca Akdeniz ve Ege Bölgelerinde çitlembik ağaçlarının aşılanması ile  de tarımı yapılabilmektedir. Önemli ihracat ürünümüzdür.

Turunçgiller: Tropikal iklim bitkisidir. Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (%88) Antalya başta olmak üzere bütün Akdeniz kıyılarında tarımı yapılabilmektedir.

Muz: Tropikal iklim bitkisidir. Yurdumuzda Akdeniz Kıyılarında tarımı yapılabilmektedir. Bugün tarımı daha çok Alanya – Anamur arasında gelişmiştir.

Kayısı: Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. En fazla tarımı D.Anadolu Bölgesi’nde Malatya-Elazığ çevresinde gelişmiştir.

Badem: Kıraç arazilerde yetişebilmektedir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilmektedir.  En fazla İç Anadolu Bölgesinde Niğde -Nevşehir çevresinde gelişmiştir.

Sebzecilik:Sebzeler çok fazla su isterler. Yurdumuzda sebze yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir. Bu bölgeyi Ege ve Marmara Bölgeleri takip eder. En az geliştiği bölgemiz D.Anadolu bölgesidir. Sebebi yaz mevsiminin çok kısa sürmesidir. Ayrıca İç Anadolu Bölgesinde de sulama yetersizliğinden dolayı sebze tarımı gelişmemiştir.

 Hayvancılığın en çok hangi bölgelerde yapıldığını söyleyiniz.

Büyükbaş Hayvancılık; sığırcılık, mandacılık, at, eşek ve katır yetiştiriciliğini kapsayan hayvancılık dalı.

Süt ve besi sığırcılığı çeşitli ürünleri ile gerek insan beslenmesi ve sağlığı gerekse çeşitli endüstrilerini temin etmesiyle ülke ekonomilerinde önemli rol alır.

Mandacılık, eski önemini kaybetmektedir ve hayvan sayısı giderek azalmaktadır.

İş gücünden yararlanılan at, eşek, katırın, motorlu araçların gelişimiyle önemi ve hayvan sayıları azalmıştır. Türkiye’de Kazak kökenli vatandaşlar ve Orta Asya’da yaşayanlar için, etinden, sütünden ve iş gücünden yararlanılan atların bugün bile önemi büyüktür. Büyükbaş hayvancılık genellikle Doğu Anadolu Bölgesinde yapılır çünkü yükselti fazladır.Büyükbaş hayvancılık için ideal yerdir.

Küçükbaş hayvancılığı

Küçükbaş hayvancılığı; koyunculuk, keçicilik, tavşan ve kürk hayvanı yetiştiriciliğini kapsayan hayvancılık dalıdır.
Yurdumuzda değişik bölgelerde yani Karadeniz’de yetiştirilen koyun ırkları birbirinden farklılık gösterir. Batı Anadolu ve sahil bölgelerinde genellikle ince kuyruklu yerli koyunlar; Orta Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde ise yağlı kuyruklu yerli koyunlar yetiştirilmektedir.

Keçi varlığımızı ise, bugün Orta Anadolu’da yok olma sınırında olan Tiftik keçisi (Ankara keçisi) ile Türkiye’nin dağlık, ormanlık ve çalılık bölgelerinde daha çok yetiştirilen Kara keçi oluşturur. Çeşitli yörelerimizde az miktarda süt keçisi göze çarpar.

Hadi Paylaş!