Yemen Yılları
1910’da başlayan ayaklanmayı bastırmak üzere, Yemen’e gönderilen Genelkurmay Başkanı Ahmet İzzet Paşa, Kırklareli manevralarına ilişkin görüş ve eleştirilerinden tanıdığı İsmet Bey’i yanına çağırdı. Balkan Savaşı’nın patlamasının beklendiği bir sırada Genelkurmay başkanının Yemen’e atanmasını doğru bulmamasına karşın, bu çağrıya uyup Yemen’e gitti. 26 Şubat 1910- 5 Mart 1912 tarihleri arasında Yemen’de görev yapan İsmet Bey, asi Yemen imamı Yahya Hamideddin’le yaptığı görüşmelerde anlaşma yapılmasını sağladı, böylece Yemen ayaklanmalarının sona endirilmesinde etkin bir rol oynamış oldu.
Balkan Savaşı Ve Birinci Dünya Savaşı Yılları
Yemen’deki görevinden İstanbul’a dönen İsmet Bey, Harbiye nazırı ve Başkomutan vekili Enver Paşa’nın emrinde çalışmaya başladı. 26 Nisan 1912’de binbaşılığa, 23 Kasım 1914’te de kaymakamlığa (yarbaylık) yükseldi. Genel seferberlikten sonra Liman von Sanders Paşa’nın komuta ettiği 1. Ordu’nun kurmaylığına verildi. 1915’te miralaylığa (albaylığa) yükseldi, 2. Ordu’nun kurmay başkanlığına atandı. Aynı yıl Mevhibe Hanım’la evlendi, birkaç gün sonra da Doğu Cephesine hareket ederek Rus ordularıyla yapılan savaşlara katıldı. Daha sonra Kafkasya cephesine gönderildi, burada Mustafa Kemal Paşa’nın emrinde kolordu komutanı olarak görev yaptı. Mustafa Kemal’in en yakın arkadaşı olmasının ötesinde, en güvendiği askeri danışmam durumuna geldi. Suriye cephesinde 20. Kolordu komutanlığına atanmasından bir süre sonra, Halep’te kurulmaya çalışılan orduda 3. Kolordu komutam oldu ve burada Mustafa Kemal Paşa’yla yeniden çalışma olanağını buldu. Bütün Arabistan ordularının başına Alman generali Falkenhayn’ın getirilmesi her ikisini de rahatsız etmeye başladı. Almanya’nın çıkarlarını ön planda tutan general Falkenhayn’ın taarruz istekleri, savaşın gidişi, ülkenin genel durumu hakkında,birlikte bir rapor hazırlayıp sadrazama gönderdiler (20 Eylül 1917). Rapordan beklenen sonuç alınamayınca Mustafa Kemal Paşa, ordu komutanlığından istifa edip İstanbul’a döndü (9 Ekim 1917). İsmet Bey ise, Ekim 1917 – Ekim 1918 tarihleri arasında Suriye cephesinde Birüssebi’deki kolordunun komutanlığına getirildikten sonra İngilizlerle yapılan çetin savaşlarda zor günler yaşadı. Hastalanınca görevden ayrılıp İstanbul’a döndü. 30 Ekim 1918’de de Mondros Mütarekesi imzalandı.
Son Yorumlar