Attila İlhan Kimdir? Hayatı ve Başlıca Eserleri

Türk ozanı ve romancısı (İzmir, 1925).

Karşıyaka Ortaokulu’nda ve İzmir Atatürk Lisesi’nde başladığı ortaöğre­nimini, İstanbul Işık Lisesi’nde ta­mamlayan (1946) Attila İlhan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde sürdürdüğü öğrenimini yarıda kese­rek Paris’e gitti (1949); bir yıl sonra yurda döndü. 1951’de yeniden Paris’e gitti ve iki yıl kaldı. Yurda dönüşün­de çeşitli dergi ve gazetelerde çalıştı. Ali Kaptanoğlu takma adıyla film se­naryoları yazdı; yönetmen yardımcı­lığı yaptı. 1962’de bir kez daha gittiği Paris’te üç yıl kaldı ve Fransız edebi­yatından çeviriler yaptı. 1965’te, İz­mir’e yerleşti. 1968’de girdiği Demok­rat İzmir gazetesinde baş yazar ve ge­nel yayın yönetmeni oldu. Daha son­ra bir yayınevinin danışmanlık göre­vinde de bulunan Attilâ İlhan, Yeni Ulus, Yeni Ortam, Dünya, Milliyet gi­bi gazetelerde yaptığı fıkra yazarlığı­nın yarın sıra, televizyon dizi program­ları için toplumsal sorunları irdeleyen senaryolar da yazdı. 1984’te Sanat Olayı dergisini yönetmeye başladı. Yazın yaşamına Yeni Edebiyat gazetesinde yayımlanan (1941) “Balıkçı Türküsü” adlı şiirle giren Attilâ İlhan’ın, Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Otuz Beş Yaş” adlı şiiriyle birincilik, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Çakır’ın Desta­nı” adlı şiirler bütünüyle üçüncülük aldı. CHP şiir yarışmasında,destan­sı öğeleri de barındıran “Cabbaroğlu Mehemmed” şiiriyle ikincilik ödülünü kazanması, ününün birdenbire yay­gınlaşmasını sağladı. İlk düzyazı denemelerine de bu dönemde başlayan Attilâ İlhan, ilk şiirlerini topladığı Duvar (1948) adlı yapıtında, toplumcu- gerçekçi bir dünya görüşüyle, İkinci Dünya savaşı yıllarında, Anadolu in­sanının acı ve bunalımlarla örülmüş yaşantılarından kesitler sundu. Halk şiirleriyle toplumcu-gerçekçi şiirin bi­leşimini kurarak, yerli renklerden kopmadan, belirli tiplerin canlı ve kü­çük öykülerim destansı bir hava için­de, coşkun bir duyarlık, sağlam bir im­ge düzeni, işlek bir dil ve akıcı bir an­latımla işledi.

Sisler Bulvarı’nda (1954) toplumsal konulardan çok bireysel yaşantıları düe getirdi. Bir anlamda, bir başka­laşmanın ürünlerini kucaklayan Sisler Bulvan’mda bunaltı, umutsuzluk, yal­nızlık, yolculuk ve aşk konuları ön sı­rayı alırken, özgürlük, insan sevgisi, barış, kardeşlik, vb. konular biraz ol­sun geriye itildi. Ama sıcak bir içten­liğe yaslanan anlatımı, uyumlu bir söyleyiş ve işlek bir dille örtüşerek li­rik bir havaya büründü. Yağmur Kaçağı’nda (1955) gereksiz uzatma ve betimlemelerden uzaklaşarak, duru ve yalın bir anlatıma ulaştığı görüldü. Ben Sana Mecburum (1960) adlı ya­pıtında kümelenen şiirlerinde de ka­ramsarlık, tedirginlik, yabancüaşma, ana konular olarak ön planda yer al­dı ama, ses ve imge düzeni daha yet­kin ve daha bir çarpıcı düzeye ulaştı. Bela Çiçeğindeki bazı şiirlerde eski şiirin sesini ve biçimlerini çağdaş bir özenle geliştirmeye çalıştı. Tutuklunun Günlüğü’nde de Batı-Doğu çeliş­kisinin belirli aşamadaki bileşimini daha ileri bir düzeyde gerçekleştirdi. Şiir etkinliklerinin yanı sıra, roman türünde de ürünler veren Attilâ İl­han, özellikle Kurtuluş Savaşı olgu­sunu kucaklayan Kurtlar Sofrası, Bı­çağın Ucu ve Sırtlan Payı’nda tarih­sel roman anlayışına yeni bir boyut getirdi. Daha sonra kaleme aldığı ro­manlarındaysa cinsel farklılıklardan doğan ilişkileri kendine özgü bir ro­man diliyle işledi. Ayrıca televizyon için dizi senaryoları (Kartallar Yük­sek Uçar, 1984; Yarın Artık Bugün­dür, 1986; Yıldızlar Gece Büyür, 1992) yazdı.

Başlıca eserleri

Şiirleri

1. Duvar (1948)
2. Sisler Bulvarı (1954)
3. Yağmur Kaçağı (1955)
4. Ben Sana Mecburum (1960)
5. Bela Çiçeği (1962)
6. Yasak Sevişmek (1968)
7. Tutuklunun Günlüğü (1973
8. 1974 TDK Şiir ödülü)
9. Böyle Bir Sevmek (1977)
10. Elde Var Hüzün (1982)
11. Kor­kunun Krallığı (1987).

Romanları

1. Sokaktaki Adam (1953)
2. Zenciler Birbirine Benzemez (1957)
3. Kurtlar Sofrası (1. cilt, 1963; 2. cilt, 1964)
4. Bıçağın Ucu (1973)
5. Sırtlan Payı (1974; 1975 Yunus Nadi Arma­ğanı)
6. Yaraya Tuz Basmak (1978)
7. Fena Halde Leman (1980)
8. Dersaadette Sabah Ezanları (1981)
9. Haco Hanım Vay (1984)
10. O Karanlıkta Biz (1988)
11. Gezi: Abbas Yolcu (1959).

Deneme-Anı

1. Hangi Sol (1970)
2. Han­gi Batı (1972)
3. Faşizmin Ayak Sesle­ri (1975)
4. Hangi Seks (1976)
5. Hangi Sağ (1980)
6. Gerçekçilik Savaşı (1980)
7. Batı’nnı Deli Gömleği (1981)
8. Hangi Atatürk (1981)
9. İkinci Yeni Savaşı (1983)
10. Ulusal Kültür Savaşı (1986)
11. Sosyalizm Asıl Şimdi (1991).

Hadi Paylaş!