1. İnsanlar nasıl Çoğalır? 2. Dişi üreme sistemindeki organlar nelerdir? 3. Erkek üreme sistemindeki organları sayınız?
1. İnsanlarda Üreme
Canlılar, kendilerinden farklı bireyler meydana getirebilirler mi? Bir geyiğin yavrusu kanguru olabilir mi? Bir insan yavrusunun kedi olması mümkün mü? Elbette hepiniz böyle olayların gerçekleşemeyeceğini biliyorsunuz. Bütün canlılar, kendilerine benzer bireyler meydana getirirler. Bu olaya üreme adı verilir.
Peki, üreme nasıl gerçekleşir?
Tıpkı insanlar gibi çevrenizde gördüğünüz kedi, köpek, kuş vb. birçok canlının bir dişi, bir de erkeğinin olduğunu biliyorsunuz. Dişi ve erkek bireyler, üremeyi gerçekleştirebilecek yapıda farklı üreme hücrelerine sahiptir. Erkek üreme hücresi sperm, dişi üreme hücresi ise yumurtadır. Bunlar, görevlerine göre farklı yapılar kazanmıştır.
İnsanlardaki üreme hücrelerinin, sperm ve yumurta hücreleri olarak adlandırıldığını öğrendiniz. Bu hücrelerin farklı yapılara sahip olduğunu da artık biliyorsunuz. Peki, üreme hücrelerini oluşturan kısımları nasıl adlandırıyoruz?
Erkek üreme hücresi sperm; baş, orta kısım ve kuyruk olmak üzere üç kısımdan oluşur. Sperm hücresinin çekirdeği baş kısmındadır. Hareketli bir kuyruğa sahiptir. Dişi üreme hücresi olan yumurta ise zar, sitoplazma ve çekirdekten oluşur. Sperm hücresi küçük ve hareketli, yumurta hücresi ise büyük ve hareketsizdir.
2. Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar
Canlıların nesillerinin devamlılığını üreme ile gerçekleştirdiklerini öğrenmiştiniz. Peki, üreme hücreleri nasıl oluşuyor, merak ediyor musunuz? Dişi ve erkek bireyler, üremeyi gerçekleştirecek şekilde farklılaşmış üreme organlarına sahiptir. Bu organlarda üreme hücreleri oluşmaktadır. Dişilerde yumurta hücresi yumurtalıkta oluşurken erkeklerde bulunan sperm hücreleri testislerde üretilir.
Yukarıdaki şekilde dişi ve erkekte bulunan farklı yapı ve özellikteki üreme organları görülmektedir.
Sperm Kanalı Nedir?
Spermlerin testislerden penise iletilmesini sağlar.
Salgı Bezleri Nedir?
Spermlerin hareketlerini kolaylaştırıcı kaygan bir ortam sağlar.
Penis Nedir?
Sperm ve idrarın vücut dışına atılmasını sağlar.
Testis Nedir?
Spermlerin üretildiği yerdir.
Döl Yatağı Nedir?
Embriyonun tutunup doğuma kadar geliştiği ortamdır.
Yumurta Kanalı Nedir?
Yumurtalıklarda üretilen yumurtanın döl yatağına ulaşmasını sağlar. Döllenme burada gerçekleşir.
Vajina Nedir?
Dış açıklıktan döl yatağına uzanan bir yapıdır.
Yumurtalık Nedir?
Dişi bireyde iki yumurtalık vardır. Yumurtalıklarda yumurtalar üretilir.
a. Bir Hücreden Başlayan İnsan Serüveni
Dünyaya nasıl geldiğinizi bir düşününüz. Anne karnında başlayan 40 haftalık bir yolculuk… Yolculuğunuz, biri anne, diğeri babadan gelen iki küçük üreme hücresinin buluşmasıyla başladı.
Babadan gelen milyonlarca sperm hücresinden yalnızca biri dişi yumurta hücresine girmeyi başarmıştır. Böylece varlığınızın ilk adımı atılmış oldu. Bu olayın nasıl gerçekleştiğine hep birlikte göz atalım.
b. Serüvene İlk Adım: Üreme Hücrelerinin Birleşmesi (Döllenme)
Genellikle her ay dişinin yumurtalıklarında bir yumurta olgunlaşır. Olgunlaşan bu yumurta, 28. sayfada dişide üremeyi sağlayan yapı ve organların gösterildiği şekilde yer alan yumurta kanalına aktarılır.
Sağdaki görselde görüldüğü gibi sperm ve yumurta hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesi gebeliğe atılan ilk adımdır. Bu olaya döllenme adı verilir. Bu iki hücrenin çekirdeklerinin birleşmesi ile oluşan yapıya zigot denir.
Zigotun gelişmesi sonucu embriyo oluşur. Embriyo, döl yatağının yerleşir ve gelişimini sürdürür.
c. Serüvenimizin Devamı: Embriyodan Yavruya, Yavrudan Ergin Bireye
Embriyo hâline nasıl geldiğinizi öğrendiniz. Peki ya sonrası? Yolculuğunuz nasıl devam etti, merak ediyor musunuz?
Döl yatağının iç dokusu, embriyonun yerleşerek beslenip gelişebilmesini sağlamak için kalınlaşır ve Kan damarlarınca zenginleşir. Yandaki resimlerde gözlemleyebileceğiniz gibi 40. haftanın sonunda embriyo, döl yatağında gelişimini tamamlar. Bebek dünyaya gelmek için artık hazırdır.
Anne adayı hamilelik süresince sağlığına çok dikkat etmelidir. Eğer kendisi sağlıklı olursa bebek de sağlıklı olacaktır. Anne adayı, kendisiyle birlikte bebeğini de beslediği için yediği, içtiği gıdalara ve içeceklere özen göstermelidir. Yeterli ve dengeli beslenmelidir.
Annenin bu dönemde sigara ve alkollü içecek içmemesi gerekir. Her yıl yüzlerce çocuk, annesi alkol bağımlısı olduğu için sakat doğmaktadır. Ayrıca anne adayının bilinçsiz ilaç kullanımından ve radyasyondan kaçınması gerekir. Örneğin, Almanya’da, 1960’lı yılların başında doğan çocukların bir bölümünde, yanlış ilaç alımına bağlı olarak bazı anormallikler görülmüştür.
çok güzel