Gregor Mendel genetik biliminin kurucu olarak kabul edilir ve bu konuda çok önemli çalışmalar yapmıştır. Canlılar üzerinde araştırmalar yaparak, kalıtsal olarak sonraki nesillere geçebileceğin öğrenir. 1858 yılında çalışmalarına başlayan Mendel, sonuçlarını 8 yıl sonrasında almaya başlamıştır. Deneylerinde kullandığı hiçbir canlıdan umut bulamayan Mendel, çalışmalarında bezelye kullanmaya başladığında istediği sonuçlara ulaşmaya başlamıştır. Bezelyeler Mendel’in çalışmalarında incelemek istediği konuda olumlu sonuçlar vermiştir. Bitkinin uzun boylu, kısa, çiçek ve yaprak koltuklarının renkli ve renksiz, düzgün ve buruşuk, tohumları sarı ve yeşil olacak şekilde özelliklere sahip olduğunu başarmıştır. Bütün bu sonuçlara saf ve melez türler üzerinde kalıtım birimlerine kullanarak ulaşmıştır.
İki cinsiyetin birleşmesi sonucunda “Mendel’in Bağımsız Çeşitleri” kanunu oluşturmuştur. Farklı bitki türleri üzerinde yapılan araştırmalarda da aynı sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmacıların hayvanlar üzerinde yaptıkları deneylerde bu teoriyi kanıtlamıştır.
Mendel bezelyelerle yaptığı çalışmalarda bazı genetik özelliklerin hiç değişmediğini fark etti. Kullanılan bezelyelerin bazıları kısa ve çalı tipi bazıları ise uzun ve tırmanıcı özelliklere sahipti. Aynı şekilde bir kısmı sarı tohum üretirken bir kısmı yeşil tohum üretirken, bir kısmı renkli çiçeklere sahip iken bir kısmı beyaz çiçek sahipti. Mendel çalışmalarında sadece yedi genetik özelliğin değişmediğini fark etti. Aynı zamanda bezelye çeşitlerinde genetik özelliklerin nesilden nesile tozlaşma yolu ile aktarıldığı tespit etti.
Mendel iki farklı genetik malzemeye sahip bitkileri tozlaştırdığında ne olacağını görmek için deneylerine devam etti. Bunun için bir uzun ve bir kısa bitki seçti. Uzun karakterli bezelyeden aldığı polenler ile kısa karaktere sahip bezelyenin döllenmesini sağladı. Döllenmenin sonucunda yeni türün hangi ebeveyne benzeyeceğini görebilecekti. Yeni nesillerin hepsi uzun türde olmuştu. Mendel bir sonraki deneyinde işlemi tersten tekrar ederek bir kez daha yaptı. Tekrar ettiği deneyde yeni nesillerin yine uzun olduğunu gördü.
Peki Mendel neden bezelyeleri seçmişti?
Deneylerde bezelye kullanılmasının nedenleri; bezelyenin kolay yetiştirilebiliyor olması, çok fazla çeşide sahip olması, çabuk çoğalmaları, yılda 3-4 kere üreme yapılabilmesi, kendi kendini dölleyebilmesi özelliği ile saf olarak kalabilmesi, bezelyelerdeki değişimler gözle görülebiliyordu.
Son Yorumlar